Humanizm’e göre insan, her şeyin merkezinde ve en değerli varlıktır. Değerler ve ahlak birbiriyle yakın ilişki içindedir. İyi ve kötü başta olmak üzere her türlü ahlaki yargı birer değerdir. Toplumsal değerler, yazılı(hukuk) ve yazısız(örf, adet, görgü kuralları) olarak tanımlanabilir.
Öznesi insan olan anayasa; örgütlenmiş bir toplumda devletin yönetim biçimini belirten, yasama, yürütme, yargılama erklerinin nasıl kullanılacağını gösteren, yurttaşların hak ve ödevlerini, özgürlüklerini saptayan ve düzenleyen, yasa sıralamasında en önde gelen yasa olup Ülkemiz Anayasa’sının 1’inci maddesindeki Devletin şeklinin Cumhuriyet olduğu hakkındaki hüküm ile, 2’nci maddesindeki Cumhuriyetin nitelikleri ve 3’üncü maddesi hükümleri değiştirilemez ve değiştirilmesi teklif edilemez, şeklindedir.
- yüzyılın, insanlığa sunduğu yeni değer, anlayış ve yaşam şekillerinin yanı sıra, pek çok sorunu da beraberinde getirdiği görülmektedir. Nitekim Parker, Ninomiya ve Cogan (1999), 21. yüzyıl insanlarının etkisi altında kaldığı ve gelecekte karşılaşabileceği çok bileşenli sorunları sorgulayarak; dünyada, eşitlik ve sosyal adalet nasıl sağlanabilir? Her türlü bilgiye ulaşmanın gittikçe kolaylaştığı bilgi çağında, özel yaşama ait bilgilere ulaşma nasıl engellenebilir? İnsan ihtiyaçlarını karşılarken aynı zamanda doğal çevre nasıl korunabilir? Nüfus artışı, genetiği değiştirilmiş canlı ve ürünler ve yoksul çocuklar sorunları ile nasıl baş edilebilir? Kendi kültürümüze saygı ile birlikte küresel kültüre de saygı nasıl geliştirilebilir? Ve bu sorunların çözümüne yönelik politika ve eylem planları oluştururken adil dağılım nasıl sağlanabilir? şeklinde ifade etmişlerdir(Yıldırım ve Aştı,2019).
Zaman değişiyor, toplum gelişiyor, insanlar daha uzun yaşıyor, mesafeler kısalıyor, iletişim küreselleşiyor, teknoloji sürekli ilerliyor, tarihin akışı hızlanıyor. Kültürel ya da dini rölativizm her toplumun temel hakları kendi standartlarına göre algılamasına neden olabiliyor. 21. yüzyılda, insanlar barış hakkından, gıda hakkından, güvenlik hakkından, gelişme hakkından, sağlıklı ve sürdürülebilir çevre hakkından, etnik ve kültürel azınlık haklarını da içine alan ayrımcılık yasağından söz ediyorlar. Günümüzün “haklar dünyasında” insanlığın karşı karşıya olduğu yeni sorunlar yeni hakların gündeme gelmesine neden olmaktadır.
Uluslararası Hemşireler Birliği’i (ICN) 2017 yılı temasını; “Hemşireler: Sürdürülebilir Kalkınma Hedeflerine Ulaşmada Öncü Ses” olarak belirlemiştir. Bu temaya göre ICN, hemşirelerden sürdürülebilir kalkınma hedeflerine ulaşmada daha fazlasını yapmasını beklemektedir. Yirmi birinci yüzyılda sürdürülebilir kalkınma hedefleri; yoksulluğa ve açlığa son, sağlıklı bireyler, nitelikli eğitim, toplumsal cinsiyet eşitliği, temiz su ve sıhhi koşullar, erişilebilir ve temiz enerji, insana yakışır iş ve ekonomik büyüme, sanayi, yenilikçilik ve alt yapı, eşitsizliklerin azaltılması, sürdürülebilir şehir ve yaşam alanları, sorumlu tüketim ve üretim, iklim eylemi, barış ve adalet olarak sıralanmıştır.
Sonuç olarak; 21.yüzyılda temel servet ve sermaye insan öğesi olup insan hakları, demokrasi, uzlaşma gibi kavramlar ön plana çıkmaktadır. 21. yüzyıl toplumu; kültürel ve anlayış bakımından farklılaşan ve giderek küreselleşen yaşam felsefesine sahip bir toplum özelliğini taşımakta olup bilgi güvenliği, sosyo-ekonomik eşitsizlik ve geniş kitlelerin demokratik haklardan yararlanamaması gibi bir takım sorunlarla yüzleşmektedir. Dolayısıyla insanca ve mutlu yaşamın kutsal kitabı olan Anayasa’nın hak, adalet , eşitlik ,özgürlük ve güvenlik içeren maddeleri güçlendirilerek 21.yüzyılın çağdaş anlayışına ve çok kültürlü yurttaşlık anlayışına uygun olarak güncellenmesi gerekmektedir. Hemşirelik disiplini ise 21.yüzyılda ‘dünya vatandaşının’ sağlık ve mutluluğuna uygun olarak yasa ve yönetmeliklerini ivedilikle gözden geçirmelidir.
KAYNAKLAR
Ramos RMM, 21. Yüzyılda Hak ve Özgürlük Hareketleri ve Anayasa Mahkemelerinin Rolü, https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/939432
Yıldırım N., Aştı N. 21. Yüzyıl ve Hemşirelik Felsefesi. 6. Uluslararası/ 17. Ulusal Hemşirelik Kongresi. Ankara. 2019, 1-11.
http://www.tr.undp.org/content/turkey/
https://tr.wikipedia.org/wiki/Anayasa
1 yorum
Mükemmel