Marijuana bitkisi; esrar-otu bitkisinin (cannabis sativa) kurumuş, parçalanmış yaprakları, tohumları, çiçekleri ve saplarından oluşan yeşil, kahverengi ya da gri bir karışımdır. Günümüzde ise gençlerin en sık olarak kullandığı keyif verici olarak tercih ettiği yasal olmayan uyuşturucudur. Çoğu kullanıcı, marijuanayı bir sigaranın içine sarar ya da pipoyla içer. Tüketim tercihi halk arasında böyle iken, aynı zamanda da, en sık olarak kullanılan ve tabii ki yasal olmayan ilaçtır. Kullanım tercih yaşı, dünya üzerinde ortalama olarak 12 yaşın üzerinde başlar. İlk deneme için azami yaş ise 16’dır. Yapılan araştırmalara göre ise, ülkemizdeki lise öğrencilerinde % 1 ile 5 arasında denendiği gözlemlenmiştir.
Dünyadaki dengelere bakılacak olursak, durum daha değişiktir. Çok sayıda insan acı ve ıstırabı hafifletmek için hukuken sözde suç işliyor. Bunu da tıbbi kullanım için kenevir yetiştirerek yapıyorlar. Ancak esrar ekimi, bu koşullarda bile önemli bir hapis cezası alabilen bir suçtur. Bazı hasta insanlar kendileri için esrar yetiştirir, ancak çoğu zaman yetiştiriciler diğerleri için esrar sağlar-bu da uyuşturucu arzı için daha ciddi suçlar işlemek anlamına gelir. Yasa, bu insanları özgecim motivasyonlarına rağmen uyuşturucu satıcıları olarak etiketliyor. Tüm bunlar, sağduyulu anlayışa aykırıdır. Aynı zamanda sağlık hizmeti sağlama konusundaki inançlara aykırı hareket eder. İlaçların ihtiyacı olanlara sunulması gerekir.
Bu vakaların bazılarında, tıp uzmanları, bitkilerin yasalara göre tıbbi kullanımının yasal olarak tanınması sonucunda, esrar kullanımlarını da desteklemiştir. Bu, yalnızca hastaları değil, doktorlarını da ahlaki bir ikilem içine yerleştirir. Yasal pozisyonuna rağmen, esrarın bir dizi koşul için yararlı olduğuna dair güçlü kanıtlar vardır. Eğer bu durumu örneklemek gerekirse, HIV enfeksiyonu olan kişilerde CD4 + hücre sayısını artırabilir. Marijuana aynı zamanda ALS ile ilgili iştah, depresyon, salgın, ağrı ve spastisite kaybına yardımcı olabilir. Bazı durumlarda bulantı ve kusma ile birlikte giden kemoterapiye yardımcı olabilir.
Yine gözlemlenen bir başka faydası da marijuananın, bir tür iltihaplı bağırsak hastalığı olan Crohn hastalığının neden olduğu parlama sırasında semptomların şiddetini azaltabildiğidir. Esrarın, ilaç tedavisine dirençli olan epilepsili kişilerde nöbet sıklığını azalttığı gösterilmiştir. Bu kadar hastalığın olumlu seyrine neden olan tıbbi kenevir ve türevleri, aynı zamanda halk arasında esrar, ot vs diye adlandırılan ağrı kesici madde bakımından zengin olan cannabinoid bileşenlerini yüksek oranlarda içeren kenevir türüdür, bir o kadar da kendi çeşitleri içinde yasak olan türdür.
Yasağın nedeni ise malum. Kenevirin, ilaç olmaya elverişli bileşenleri aynı zamanda uyuşturucu için de kullanılabilen bileşenler. Üretimi ve kullanımı ortaçağda da, yeniçağda da son derece serbestken, son dönemlerde yani modern zamanlarda ciddi şekilde yasaklara, milyonlarca dolar tutan mücadelelere konu olmuş bir türdür.
Türkiye’de kenevir tarımı kısmen kontrollü olarak yasal. THC gibi tıbbi esrar türevlerinin ithali yasal. Ancak, esrar yasak.
Bugün, bilim dünyası tıbbi kenevire (Medical Cannabis) olan bakış açısını yeniden değiştiriyor.
Ancak durum hala ülkelere göre yasal farklar arz ediyor. Bu bariz ikilem, dünya üzerinde de geçerlidir. Değeri anlaşılsa bile meselenin regülasyonundaki zorluklar ya da ticari rekabetler, endişelerin izole olmaması gibi nedenlerle bazı ülkeler hala şiddetle yasaklıyor, bazıları tamamen onaylıyor, kimi devlet kontrolünde sıkı denetimler eşliğinde üretiyor; misal Kanada’da tamamen serbest iken, İsrail’de sıkı koşullar altında yetiştiriliyor. Tıbbi Esrarın bu ikilemi oldukça ilginç Çünkü gerekli üretim ve güvenlik denetimlerinin doğru yapılması halinde “ilaç” olarak kullanılabileceğine ve tedavi edici özelliği olduğuna şüphe yok. Öte yandan ana maddesi cannabis yağı olan Sativex gibi ilaçlar da Türkiye’de dolaylı olarak serbest. Yani Yasal.
Bu ikilemin sonucundan da çıkacak tümevarım keyfi olarak kullanılırsa yasak, tıbbi olarak kullanılır ise yasal. Hatta şu an 2016 yılından bu yana izne tabi kenevir üretimi yapılmakta. Oldukça sansasyonel olan bu üretim kararının altında da ikilem oldu. Tıbbi değil endüstriyel kenevir yani bir çeşit Hint keneviri yetiştiriyoruz denilerek, basında çıkan haberler susturuldu. Bu ikilemin sonu merak konusu. Yasal mı? Yasak mı ? Yaptırımlar nasıl ve ne şekilde ilerler tahmini zor değil. Ekonomi ve kazanım ne şekilde olacaksa strateji de o şekilde ilerleyecek gibi gözüküyor.