Geçenlerde, Medimagazin’de ambulans ekiplerinin şiddetin hedefinde olduğu yazıyordu. Yine aynı haberde, sağlıkta en çok şiddete ambulans personelinin maruz kaldığı belirtiliyordu. Bu arada, çeşitli kaynaklarda en çok şiddeti hasta yakınlarının gösterdiği bilgisi de vardır.
Acil tıbbi teknisyen (ATT), acil hemşiresi ve acil hekimi, sağlık kuruluşuna gitmeden önce hastaya olay yerinde acil tedavi ve bakımda yararlı olma ve zarar vermeme ilkelerini gözeterek hareket eder.Hastaya ulaşan acil ekibinin ilk müdahale yapacak ekip olarak büyük sorumluluğu vardır ve bu görevliler büyük bir çaba ile yardım sağlamada özveri gösterirler.
Acil durumu değerlendirme ve yönetme, bulunduğu yerde hastayı iyi tanılama, acil girişim için gereçleri kullanma, haberleşme ve gerekli yardım kaynaklarını sağlama, nakil araçları ile acil bölüme ulaşma ile başlar. Bu görevi genellikle acil tıbbi teknisyen (ATT), acil hemşire ve acil hekimi yürütür ve onların sorumluluğu altındadır. “Acil bölüm öncesi bakımı”nda en önemli ölçüt, hastanın olay yerinde primer değerlendirmesinin yapılmasıdır. Bu değerlendirmede, yaşamı tehdit eden sorunlar saptanır ve olanaklar ölçüsünde tedavi edilir. Burada ayrıca, özerkliğe saygı ve dürüstlük ilkeleri de önemlidir. Sağlık kuruluşunda da bu görevlilerin acil görevleri sürdüğünden aynı ilkeler çerçevesinde hareket etmeleri gerekir. Ayrıca, bu görevlilerin hasta ile olan ilişkileri etik açıdan da önemlidir.
Hastane öncesi dönem acil bakımında öncelikleri belirleme görevi ATT’ye veya acil hemşiresine aittir. Acil bakım bölümlerinde ve hastane dışında acil hizmeti verilirken yararlanılır.
Bilindiği gibi ATT, ani hastalıklarda ve kazalara bağlı yaralanmalarda, ilk yardımda, hastanın doğru taşınması sırasında acıları dindirmeye, ölüm oranını azaltmaya yönelik işlevlerde bulunur. Türkiye’de sözü edilen sağlık ekibinde genelde şoför, acil hemşiresi, ATT ve acil hekimi vardır. Ancak ATT olarak adlandırılan ve özellikle Amerika Birleşik Devletleri’nde çok önem verilen ve yetkileri büyük olan bu acil ekip elemanlarının görevi Türkiye’de bizzat sağlık meslek yüksek okulundan mezun olan kişi ya da hemşireler tarafından yapılır. Ayrıca, bugün bazı tıp fakültelerinde kurslar düzenlenerek acil tıp elemanı yetiştirilmektedir.
ATT’nin hastanın sağlığı, yaşamı, güvenliği, rahatı ve güvenliği için sağlaması gerekenler şunlardır:
Bütün bulgu ve belirtileri dikkatle inceler ve değerlendirir,
Hızlı ve etkili tıbbi bakımı yapar,
Hastanın güvenli ve etkili taşınmasını sağlar,
Hastanın ulaştırıldığı acil bakım bölümünde işlerin yolunda gitmesini sağlar,
İlgili herkesle iletişim kurar.
Ayrıca, hastadaki korkuyu azaltmak için onunla yakınlık kurar ve bunun için ikna yoluyla ve empati ile yaklaşır, hasta veya yakınıyla yumuşak bir ses tonu ve anlaşılır bir dille konuşmaya çalışır. Hastaya zarar vermeyecek şekilde onu ambulansa taşır. Hastaya olay yerinde ilk yardım yapılacaksa hiç zaman kaybetmemeye çalışır. Çünkü zaman kaybı, hastaya zarar vermeme ilkesini zedeler. Burada, dikkatli, titiz ve hızlı çalışmak önemlidir. Her yaşa ve duruma göre ayrı iletişim yolu kullanır. Etkili ve iyi bir iletişim ise morale pozitif etki yapar, hasta ve yakınlarının güveni artarak büyük bir ümitle iyileşmeyi beklerler.
Bütün bu görevleri hakkıyla yapmaya çalışan ambulans ekiplerine karşı yönelik şiddet sağlığa ve insanlığa yönelik saldırı olup, bu konuda önlemlerin alınması gerekliliği çok önemlidir. Böylece acil görevlilerinin çalışmalarını rahatlıkla yapmaları ve yaşam kurtarmada görevlerini eksiksiz tamamlamaları sağlanmış ve insan sağlığına verilen değer de artmış olur.