COVID-19, şiddetli akut solunum sendromu (SARS) olarak bilinmesine rağmen, genellikle kardiyak patolojiyi içeren çok çeşitli semptomlarla kendini gösterir. SARS-CoV-2’nin kalp dokusunda saptanması, kalp patolojisinin ikincil komplikasyonlardan ziyade doğrudan virüs etkisinden kaynaklandığını düşündürmektedir. Özellikle, miyokardiyal hasarın göstergesi olan troponinler, miyoglobin, C-reaktif protein, interlökinler ve natriüretik peptitler gibi yüksek kardiyak biyobelirteç seviyeleri COVID-19 hastalarında gözlenmiştir. Fonksiyonel eksiklikleri yansıtan anormal ekokardiyogramlarla birlikte bu belirteçlerin varlığı, hastalığın daha kötüye gitmesi ile ilişkilendirilmiştir. Gerçekten de COVID-19 hastalarında bildirilen kardiyovasküler komplikasyonlar arasında nekroz, ventriküler disfonksiyon, kalp yetmezliği ve aritminin yer aldığı gözlenmiştir. Ayrıca, asemptomatik bireyler de dahil olmak üzere SARS-CoV-2 enfeksiyonunu takiben miyokardiyal inflamasyon (miyokardit) ortaya çıktığına dair kanıtlar vardır ve COVID-19’lu hastalarda hastaneye yatıştan bağımsız olarak uzun vadeli (1 yıllık) kardiyovasküler hastalık riski dikkate alınmalıdır.
COVID-19 aşılarının uygulamaya başlamasından bu yana özellikle aşı çekimserliği/kararsızlığı/karşıtlığı olanlar tarafından ortaya atılan, COVID-19 aşılarının (özellikle mRNA aşılarının) kalp rahatsızlığına yol açtığı iddiası hala gündemde yerini korumaktadır. Bu konuda, 30 Eylül 2022’de saygın bilim dergisi Communications Biology’de bir çalışma yayınlandı. Model organizma olarak meyve sineği (Drosophila)’nin kullanıldığı çalışmada, SARS-CoV-2’ye ait 12 proteinin kalbe verdiği zarar araştırılmıştır.
Çalışmanın bulgularına göre, sinek kalbindeki SARS-CoV-2 Nsp6, Orf6 veya Orf7a ekspresyonunun yüksek bir ölüm oranına neden olmuştur. Özellikle Nsp6 proteinini taşıyan sineklerde %35,1 ile en çok ölüm gözlenmiştir. Sinek kalbindeki Nsp6 ifadesinin, tüm sineklerin 40 gün ölmesiyle kısa bir yaşam süresine neden olduğunu, kontrol sineklerinin ise 70 güne kadar yaşadığı bulunmuştur. Orf6 veya Orf7a’nın kardiyak ekspresyonuna sahip sinekler de kısalmış bir yaşam süresi göstermiş ve maksimum 50 gün yaşamıştır. Bu sonuçlar, SARS-CoV-2 Nsp6, Orf6, Orf7a ve Nsp3 proteinlerinin kardiyak patolojisi ile ilişkili olabileceğini ve Nsp6’nın en zararlı etkiye sahip olduğunu göstermektedir.
Aynı zamanda, Nsp6’nın kalbe özgü ifadesi düzensiz kalp aktin filamentlerine neden olmuş ve kalp kası lif yoğunluğunu önemli ölçüde azaltmış, kalp tüpünün diyastolik çapını azaltırken sistolik çapını azaltmamıştır. Ayrıca, Nsp6 ifadesi kalp periyodunu önemli ölçüde etkilemiştir (yani, kalp atış hızı azalmıştır). Bu sonuçlar, SARS-CoV-2 Nsp6’nın yapısal kalp hasarını ve kardiyak fonksiyonel kusurları indükleyebileceğini göstermektedir.
Bu çalışmanın sonuçları gösteriyor ki artan kalp rahatsızlıklarından COVID-19 aşılarını sorumlu tutmadan önce bir kez daha düşünülmesi gerekiyor!
“Hayatta en hakiki mürşit ilimdir, fendir!” M. Kemal Atatürk.
Şekil Açıklaması: a) Kardiyak patolojisi ile ilgili SARS-CoV-2 genlerini tanımlamak için yapılan genetik taramanın şematik gösterimi. b) a’daki çaprazlamalardan ayrı ayrı eksprese edilen her bir SARS-CoV-2 geni için ölüm oranları. c) SARS-CoV-2 Nsp6, Orf6, Orf7a veya Nsp3 transgen ekspresyonunu taşıyan yetişkin sineklerin ömrünü gösteren grafik. d) SARS-CoV-2 Nsp6 transgeninin, kardiyoblasta özgü aşırı ekspresyonu tarafından indüklenen yetişkin kalp fenotipi. Noktalı çizgiler, kalp tüpünün ana hatlarını tanımlar. Ok, kalp kas liflerinin eksik olduğunu gösteriyor. e) Kontrole göre yetişkin kalp kardiyak miyofibriler yoğunluğunun niceliği. f) Kalp diyastolik ve sistolik çapının ve kalp periyodunun optik koherens tomografi (OCT) ile şematik gösterimi. g) SARS-CoV-2 Nsp6 transgeninin kardiyoblasta özgü aşırı ekspresyonu tarafından indüklenen sineklerden Drosophila kalp atışı video görüntüleri. h) Yetişkin kalp diyastolik çapının ölçümü. i) Kalp atış hızı.
Kaynak: Zhu, Jy., Wang, G., Huang, X. et al. SARS-CoV-2 Nsp6 damages Drosophila heart and mouse cardiomyocytes through MGA/MAX complex-mediated increased glycolysis. Commun Biol 5, 1039 (2022). https://doi.org/10.1038/s42003-022-03986-6