Güvenli Ülke: Türkiye
14 Ekim 2022’de Astana’da Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın, Asya’da İşbirliği ve Güven Artırıcı Önlemler Konferansı zirvesinde Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile yaptığı görüşmenin ana gündemi enerji oldu. Rusya Devlet Başkanı Putin, Avrupa karakış korkusu yaşarken Cumhurbaşkanı Erdoğan’a Türkiye’nin doğalgaz dağıtım merkezi olması önerisinde bulundu [1].
Yapılan öneri ile danışmanlığını yaptığım Elektrik-Elektronik Mühendisi Halil Önder’in geçtiğimiz Temmuz ayında tamamladığı “Avrasya Enerji Güvenliğinde ve Jeopolitiğinde Merkez Ülke Türkiye: Chimaera Doğal Gaz Boru Hattı Projesi” tezinde planlanan doğal gaz projesi arasında benzerlikler bulunmaktadır [2].
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından yapılan öneriye yönelik olarak,
İfade edildiği şekliyle, böyle bir dağıtım merkezi için, bu iş için tabii ki Trakya en önemli yer olarak görülüyor. Biz başta Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığımıza ve Rusya tarafında ilgili kuruma müşterek bir çalışma yapmaları talimatını Sayın Putin ile birlikte verdik. Orada bu çalışmayı yapacaklar. En uygun yer neresiyse bu dağıtım merkezini orada inşallah kurmuş olacağız. Bizim ulusal anlamda bir dağıtım merkezimiz var ama tabii şimdi bu uluslararası bir dağıtım merkezi olacak.
ifadelerini kullanmıştır [3]. Halil Önder ile birlikte hazırladığımız tezin amaç kısmı ise,
Bu noktadan sonra yeni yapılacak bir fizibilite çalışmasıyla belirlenecek olan yeni boru hattı güzergâhı Edirne-Keşan çıkış noktasına ulaşacaktır.
şeklinde ifade edilmiştir [2].
Rusya Devlet Başkanı Putin, Enerji kaynaklarının Rusya’dan dünya piyasasına çıkartılmasında Türkiye’nin en güvenilir partnerlerden biri olduğunu vurguluyor. Bunun anlamı şudur:
AB ülkelerine gaz taşıyan Kuzey Akım doğalgaz boru hatlarına yapılan sabotaj nedeniyle Karadeniz ve Türkiye en güvenilir enerji güzergâhı haline gelmiştir.
Enerjide Merkez Ülke: Türkiye
Avrupa Enerji sınavı veriyor. Kuzey Akımda sorun var. Avrupa bu kışı nasıl atlatacak? Ardından sosyal krizler gelir mi diye sorarken Fransa‘da göstericiler, enerji fiyatlarındaki pahalılığa isyan etti. Başkent Paris’te meydanı dolduran protestocular, Cumhurbaşkanı Macron aleyhinde sloganlar attı [4].
Şu Allah’ın işine bak. XIX yüzyılda Hasta Adam olarak niteleyen ve paylaşmak için yarış eden tek dişli canavar AB ülkelerinin vatandaşları üşümesin diye Devleti Aliyye‘nin bugünkü temsilcileri çalışıyorlar.
Artık eski Türkiye geride kaldı. Avrasya coğrafyasının kilidi Türkiye’dedir. Bu coğrafyada her sorunun çözümünde Türkler vardır. Türkiye güvenilir ülkedir. Merkez ülkedir. Doğuyu batıya, kuzeyi güneye ulaştırır. İpek Yolunun tam üzerindedir.
Enerji kaynaklarına yakındır. Enerjide geçiş ülkesi değil merkez ülkedir. Adil fiyat belirleme konumundadır.
Rusya üzerinden Türkiye’ye Mavi Akım ve Türk Akım olmak üzere iki hat gelmektedir. İnşa edilecek bu yeni uluslararası doğal gaz hattı iki ülke ilgili kurumlarının ortak çalışması sonucu gerçekleşecek. İleriki günlerde projenin ayrıntılarının belli olacağını düşünüyorum.
Bu hattan sadece Rus gazının değil, Azerbaycan, Kazakistan, Türkmenistan, İran ve Irak gazının da Avrupa’ya taşınması kaynak çeşitliliği sağlanması açısından daha stratejik olacaktır.
Sonuç olarak, Ortadoğu’da yaşanan sorunlar nedeniyle ortaya çıkan düzensiz göçmenlere kucak açan Türkiye, tahıl koridorunun da gerçekleşmesini sağlamıştır. Yaşanacak olası gıda krizine çözüm bulmada anahtar rolü üstlendiği gibi bugün de Enerji konusundaki sorunun çözümüne katkı kayacaktır.
Chimaera Doğal Gaz Hattı Projesi
Halil Önder ile birlikte hazırladığımız proje geçmişte başarısızlıkla sonuçlanan Nabucco, Güney Akım ve Trans Hazar projelerinden alınan derslerden yola çıkılarak planlanmıştır. Aynı hatalara düşülmemesi için yapılacak girişimlerin iyi bir şekilde koordine edileceğinden eminim. Bunun için;
- Yeterli fizibilite çalışması yapılmalıdır.
- Kaynak coğrafyası ülkelerinden doğal gaz garantisi alınmalıdır.
- AB ülkelerinin ortak hareket etmesi sağlanmalıdır.
- Bölge ülkeleri ile küresel aktörler arasındaki sorunların çözümüne öncelik verilmelidir.
- Finans kaynağının bir an önce bulunması isabetli olacaktır.
Tasarladığımız projede dağıtım Trakya üzerinden yapılacaktır. Edirne iline bağlı Keşan ilçesinden ayrılan güney hat Yunanistan, Kuzey Makedonya ve Arnavutluk üzerinden İtalya’ya ulaşacaktır.
Orta hat Kosova, Karadağ, Bosna-Hersek, Hırvatistan ve Slovenya güzergâhı boyunca devam edecektir.
Projenin kuzey hattı ise Bulgaristan Romanya, Sırbistan, Macaristan, Slovakya, Avusturya, Çek Cumhuriyeti ve Almanya’ya gaz taşıyacaktır.
Chimaera projesi sadece bir doğal gaz boru hattı projesi değildir. Bu proje sosyal, kültürel ve ekonomik anlamda katılımcılar açısından bir kazanç projesi olacaktır. Proje güzergâhı üzerindeki ülkelerde düzenlenecek festivaller, sosyal ve kültürel etkinlikler ile yöre insanlarının kendi yerel ürünlerini tanıtmasına da olanak sağlayacaktır [2].
Aslen Ukrayna’ya bağlı Berezhany kasabası kökenli, dünyanın en önemli stratejistleri arasında sayılan ve ABD’de 1977-1981 yılları arasında Jimmy Carter’ın Ulusal güvenlik yardımcılığını yapan Zbigniew Brzezinski’nin dediği gibi Türkiye artık oyun kurucu [5] rolünün hakkını vermektedir .
Saygılarımla.
Kaynakça
[1] https://www.hurriyet.com.tr/gundem/astanada-enerjik-bulusma-42153051
[2] Önder, H., 2022. Avrasya Enerji Güvenliğinde ve Jeopolitiğinde Merkez Ülke Türkiye: Chimaera Doğal Gaz Boru Hattı Projesi, Yüksek Lisans Tezi, Gümüşhane Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Gümüşhane.
[3] https://www.aa.com.tr/tr/politika/cumhurbaskani-erdogan-dogal-gaz-dagitim-merkezi-icin-trakya-en-onemli-yer-olarak-goruluyor/2711526
[4] https://www.trthaber.com/haber/dunya/fransada-binlerce-kisi-sokaga-dokuldu-716369.html
[5] Brzezinski, Z. (2005). Büyük Satranç Tahtasi. İnkılap, İstanbul.