Dış Ülkelerde Eğitim ve Burslar Üzerine

Ülkeler, başka ülkelerin başarılı öğrencilerinin, liseden sonra, kendi üniversitelerinde eğitim almalarını arzu ederler. Böyle davranmalarının birkaç nedeni vardır. Birincisi, yabancı öğrenciler eğitim aldıkları ülkeye döviz kazandırırlar. İkincisi, belki de onun kadar önemlisi, ülkeye gelen her yabancı öğrenci, o ülkenin dilini, sosyal yaşantısını ve değerlerini öğrenir. Üçüncüsü de, eğitimini tamamladıktan sonra ülkelerine dönenler, ömürleri  boyunca eğitim aldıkları ülkenin sempatizanı olurlar.

Bir Amerikalı eğitimci: Ülkelerine dünyanın her yerinden, eğitim için her yıl binlerce öğrencinin geldiğini (son yıllarda bir milyonun üzerinde), onların başarılı olanlarına, değişik oranlarda burs verdiklerini, hatta çok başarılı bulduklarının, eğitim ücretlerinin dışında, diğer giderlerini de karşıladıklarını söylemiştir.

İlk başvuruda, öğrencinin kendi ülkesinde, o zamana kadar olan ve yazılı transcriptlerinde (not dökümü) belirtilen başarılarını öncelikle incelerler. Eğitimin dışında öğrencinin, spor, müzik, plastik sanatlar, toplumsal çalışmalar ve diğer alanlardaki uğraşı ve başarılarını da dikkate alırlar. 

Nobel ödülünü kazanan, Dr. Aziz Sancar’ın, Mardin’in Savur ilçesinden nasıl olup da ABD ye gidebildiği, ülkemizde hep merak konusu olmuştur. Sorunun cevabı oldukça basittir. Zira Dr. Aziz Sancar, İstanbul Tıp fakültesini, dönem birincisi olarak bitirmiştir. Eskiden ABD ne başvuran doktorları, direk başvurularını inceleyerek alıyorlardı. Şimdi ise, öncelikle, üç aşamalı USML sınavlarını geçmek gerekiyor. 

Kurtuluş savaşından sonra, 1923 te Cumhuriyet ilan edilmiş, o günlerin kıt kanaat imkanlarına rağmen, 1925 den itibaren devletimiz, başarılı öğrencileri, eğitim için Avrupa’ya göndermeye başlamıştır.  İlk yıl, yurt dışına gönderileceklerin listesini Atatürk bizzat incelemiş, el yazısıyla Hasan Sadi isminin karşısına ‘Berlin Tıp fakültesine gidecek’ şeklinde not düşmüştür. Uzun yıllar İstanbul Tıp Fakültesinde Profesör olarak görev yapan, bir dönem Başbakan olarak ülkemize hizmet eden Prof.Dr. Sadi Irmak, o yıllarda Konya Lisesi’ni birincilikle bitirmiş, başarılı bir öğrencidir.

 Dünya geneline baktığımızda, eğitim için en çok tercih edilen ülke ABD.  Çok sayıda uluslararası öğrenciye ev sahipliği yapıyor. Buradan sağladığı büyük bir gelir de söz konusu. ABD ye en çok uluslararası öğrenci hangi ülkelerden geliyor? Uluslararası Eğitim Enstitüsü’nün (IIE), eğitim değişimi üzerine yayımladığı ‘Açık Kapılar Raporu’na göre, ABD yükseköğrenimine kayıtlı uluslararası öğrenci sayısı, 1 milyon 95 bin 299’a ulaşmış. Yurt dışından gelen öğrenciler, toplam ABD öğrenci sayısının % 5,5’ini oluşturarak, 2018′ de Amerikan ekonomisine yıllık 44,7 milyar dolarlık katkıları olmuş.

Son on yılda “ABD’ye en fazla öğrenci gönderen ülke” unvanını elinde tutan Çin, 2018-2019 öğretim döneminde de 369 bin 548 öğrenci ile ilk sıradaki yerini korumuş. Çin’i sırasıyla 202 bin öğrenci ile Hindistan, 52 bin öğrenci ile Güney Kore, 37 bin öğrenci ile Suudi Arabistan ve 26 bin öğrenci ile Kanada izlemiş. Rapora göre, 2018-2019 eğitim öğretim döneminde ABD’de okuyan Türk öğrenci sayısı,10 bin 159 olmuş.
ABD’ye en fazla öğrenci gönderen ülke sıralamasında Türkiye 15’inci olurken, Türk öğrencilerin 2018’de ABD’de ekonomisine katkısı 419 milyon dolar olarak belirtilmiş.

ABD de okumakta olan yabancı öğrenciler :

1. Çin………..……….. 369.548  
2. Hindistan ………….. 202.014   
3. Güney Kore  ………. 58.663
4. Suudi Arabistan……  52.611    
5. Kanada ………..…..   27.065     
6. Vietnam ……….…    22.438     
7. Tayvan …………..     21.516     
8. Japonya…………..    18.780      
9. Meksika ……….…   16.835        
10. Brezilya …………     13.089     
11. İran ………………     12.643    
12. Nijerya …………..      11.710    
13. Nepal ……………      11.607    
14. İngiltere ………..        11.489    
15. Türkiye …………       10.586    

Öte yandan, ayni dönemde ABD’den Türkiye’ye gelen öğrenci sayısı, 78 olmuş. ABD’nin öğrenci gönderdiği ülkeler sıralamasında Türkiye, 109’uncu sırada. ABD Büyükelçisi Jeffry Flake, konuya ilişkin yaptığı açıklamada, şunları kaydetmiş: “Amerika Birleşik Devletleri’ndeki eğitim programlarının derinliği ve çeşitliliği sayesinde, her öğrenci kendi ihtiyaçlarına uygun bir program bulabilmektedir. 2021-2022 eğitim yılında ABD’deki Türk öğrencilerin sayısının artmasından memnuniyet duyduk. Daha fazla Türk öğrencinin ABD’deki eğitim olanaklarından faydalanabilmesini arzu etmekteyiz.” Uluslararası öğrenci hareketliliği; diplomasi, inovasyon, ekonomik refah ve ulusal güvenlik bakımından son derece önemlidir”.

Amerika’lılar, ülkelerinde eğitim gören yabancı öğrencilerin en başarılılarının, bir iş bulup/kurup ülkelerinde çalışmalarını sağarlar. Digerleri de, birer Amerikan sempatizanı olarak, ülkelerine geri dönerler. Onlar arasından, bilim insanları/üniversite hocaları, şirket yöneticileri, devletin üst düzey görevlileri, genel müdürler, siyasetçiler, hatta milletvekili, bakan ve başbakanlar çıkar. 

Üniversite eğitimi için öğrencilerimizin en çok tercih ettikleri ülkeler, Amerika, Kanada, İngiltere, İrlanda. Maliyetler açısından bakıldığında ise Avrupa ülkelerinden Almanya, Polonya, Macaristan, İtalya, Avusturya. Onları takiben Baltık ülkeleri; Letonya, Estonya geliyor. Dil okullarında, İngiltere, Amerika, Kanada, ve son yıllarda İrlanda tercih ediliyor.

Bunun dışında ülkeler, başka ülkelerin genç akademisyenlerine, belirli konularda araştırma bursları verirler. Ülkemizde, başvuranların seçimini Milli Eğitim Bakanlığı’mız yapmakta. Genelde başvuranlar sayıca fazla olduğundan, bakanlık ve üniversite öğretim üyelerinden oluşan bir kurul tarafından önceden mülakata alınarak katılacak olanlar belirlenir. Bundan otuz beş yıl kadar önce, İtalyan Hükümet bursuyla, Roma Tıp Fakültesi Kadın Doğum Kliniğinde bir yıl kadar çalışma fırsatım olmuştu.  Oradaki, çalışmalarımdan, meslek hayatımda çok yararlandım. Kliniğin içindeki kütüphaneye, elli kadar uluslararası dergi geliyordu. Orada, bolca fotokopi çektim, ameliyatların videolarını aldım. Değerli dostum Ankara Hukuk fakültesi, Roma Hukuku öğretim üyesi, Prof. Nadi Günal’la da orada tanıştım.  Birlikte, ayni dairede kaldık MENSA denilen öğrenci yemekhanelerinde sıraya girerek, indirimli öğrenci yemeklerinden yedik.  İlk kitabım olan, ‘Jinekolojik Onkoloji’yi de yine orada hazırlama fırsatım oldu. İtalyanlara duyduğum sempati, belki o yüzdendir.