Europan Journal of Human Genetics’de bir araştırmanın sonuçları elektronik baskıda yayınlanınca (Eur J Hum Genet., 14(2): 159-166, 2006), bazı yayın organlarında da hemen haber oluverdi (NewScientists, 7.01.2006).
Araştırıcıların da vurguladığı gibi şimdiye kadar hep annenin beslenmesi ve maruz kaldığı çevresel etkenlerin transgenerasyonal ya da çocuklar, torunlar üzerine kalıtsal etkilerinin ne olabileceği araştırılmış ve dolayısıyla bu konu üzerinde epeyce bilgi birikimi olmuştur. Pembrey başkanlığında İngiltere’de yapılan geriye dönük araştırmada ise erkeklerin beslenme ve maruz kaldığı etkilerin transgenerasyonal, yani erkek çocuklar ve torunlar üzerinde neler olabileceği incelenmiştir. Buna göre, erkeğin beslenmesi ve maruz kaldığı çevresel etkenler içtiği sigara, oğlunun ve erkek torununun sağlığını etkilemektedir. Kuşaktan kuşağa kalıtılan bu etki DNA üzerindeki kimyasal değişikliklerden kaynaklanmakta olup bu olaya “epigenetik” modifikasyonlar denmektedir. Konunun ayrıntısına girmeden, “epigenetik” araştırmaların İnsan Genom Projesi’nin tamamlayıcısı olarak üzerinde çok çalışıldığını, epigenetik değişikliklerin insanın hastalık ve sağlığını etkileyen önemli bir faktör olduğunu söylemekle yetineceğim.
İngiltere’deki araştırmada 1818’den günümüze kadar pek çok kayıt ve veriler incelenerek, erkeklerin sonraki kuşaktaki erkek çocuklarına aktardığı olumsuzluklar incelenmiştir. Bu transgenerasyonal etki cinsiyet kromozomları olan X ve Y ile taşınmaktadır. Pembrey ekibinin araştırması, herhangi bir erkeğin işlediği bir “günahın” kuşaklar boyu etkisini gösterdiğini ilk kez kanıtlamış olmaktadır. Ayrıca söz konusu araştırma, insan sağlığında çok önemli bir yeri olan gen-çevre etkileşiminin en güzel örneğini de ortaya koymuş olmaktadır.
Artık erkekler, edindikleri alışkanlıkların yalnız kendilerini değil torunlarını da etkileyeceğini unutmamalıdırlar. Örneğin sigara tiryakiliğinin yalnız kendilerinde oluşturacağı tahribatı değil, torunlarındaki zararlı etkilerini de düşünmek durumundadırlar.
Sonuç olarak; sonraki kuşakların ekonomik rahatını sağlamak için harcadığımız gayreti sağlık açısından da göstermemiz gerekmektedir. Bunu yaparken bireyle birlikte toplumun ve devletin de gayretine ihtiyaç vardır.
Yeni bir konuda yeniden buluşuncaya kadar esen kalın, sağlıklı kalın.