Tıp ve sağlık alanında araştırma projesi önerilirken “Araştırma etik ilkelerine uygunluk” sözü verilir. İmzalanan dokümanlardan birisi, denekler insan ise Dünya Tıp Birliği Helsinki İnsan Gönüllüler Üzerinde Yapılan Tıbbi Araştırmalarda Etik İlkeler Bildirgesidir. Etik ilkeler net olarak yazılır.
İmzalayanın söz vererek mutlaka yerine getireceği bazı uygulamalar şunlardır:
- Araştırmada gönüllü olanların sağlığını koruyacağım.
- Gönüllülerin haklarını koruyacağım.
- Gönüllülerin haklarını yükselteceğim.
- Bilimsel olarak kanıtlanmış en iyi uygulamaları gerçekleştireceğim.
- Güvenliği, etkililiği, verimliliği, kaliteyi her zaman odakta tutacağım ve değerlendireceğim.
- Gönüllüleri koruyacağım ve kendi kararına saygı duyacağım.
- Riskleri, sakıncaları ve yararları çok iyi belirledim.
- Savunmasız gruplar için koruyucu önlemleri aldım.
“Kamu Görevlileri Etik Davranış İlkeleri ile Başvuru Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik” incelendiğinde, İkinci Bölümde “Etik Davranış İlkeleri” listelenir ve açıklanır (Madde 5’ten Madde 22’dahil olmak üzere 17 madde) Madde Başlıkları şöyle:
- Görevin yerine getirilmesinde kamu hizmeti bilinci
- Halka hizmet bilinci
- Hizmet standartlarına uyma
- Amaç ve misyona bağlılık
- Dürüstlük ve tarafsızlık
- Saygınlık ve güven
- Nezaket ve saygı
- Yetkili makamlara bildirim
- Çıkar çatışmasından kaçınma
- Görev ve yetkilerin menfaat sağlamak amacıyla kullanılmaması
- Hediye alma ve menfaat sağlama yasağı
- Kamu malları ve kaynaklarının kullanımı
- Savurganlıktan kaçınma
- Bağlayıcı açıklamalar ve gerçek dışı beyan
- Bilgi verme, saydamlık ve katılımcılık
- Yöneticilerin hesap verme sorumluluğu
- Eski kamu görevlileriyle ilişkiler
- Mal bildiriminde bulunma
Bireysel etik, iş etiği, örgütsel etik, işletme etiği, basın etiği, sosyal medya etiği, yönetsel etik, mesleki etik gibi çeşitli alanlarla ilgili etik ilkeler oluşturulur.
Etik ilkeler neden oluşturulur ve yayımlanır? İlgili olduğu alandaki yalancılık, hırsızlık, görevi kötüye kullanma, haksızlık, insani değerleri ve sürdürülebilirlik amaçlarını yok sayma gibi tutum ve davranışların engellenmesi amaçlarıyla hazırlanır ve yayımlanır. Bu tutum ve davranışlar ise ilgili alandaki insanların ahlakıyla ilişkilidir.
Etik kodlara veya etik ilkeleri uyum o toplumun ahlakına dayanır. Dolayısıyla;
- Yalan söylemeyen
- Hırsızlık yapmayan
- İnsanları üzmeyen
- Dedikodu yapmayan
- Sözünde duran
- İyi kalpli olan
- Doğaya, çevreye, insana, hayvana, bitkiye zarar vermeyen
- Sevgi gösteren
- Saygılı olan
kişilerin yaygın olduğu toplumlarda etik ilkelere uyulur.
Etik ilkelere uyulmadığı gözleniyor ve çeşitli araçlarla kanıtlanıyorsa o toplumda ahlak sorunu vardır.