Fikir ve İfade Özgürlüğü

Geleceğe ya da geçmişe, düşüncenin özgür olduğu, insanların birbirlerinden farklı oldukları ve yapayalnız yaşamadıkları bir zamana; gerçeğin var olduğu ve yapılanın yok edilemeyeceği bir zamana: Tekdüzen çağından, yalnızlık çağından, çift düşün çağından selamlar diyor G. Orwel 1984 adlı yapıtında ve devamında: Düşünce suçu, ölümü gerektirmez: Düşünce suçunun kendisi ölümdür. Diyor!

Batı medeniyeti ve uygarlığının en temel taşı fikir hürriyetinin sağlanmış olmasıdır. Yaşanılan büyük facialardan sonra fikir özgürlüğü konusunda tüm insanlığa referans olabilecek bir pozisyona gelmiş durumdalar ve esasında gelişimlerinin katalizör görevini de bu anlayış sağlamıştır. 300 yıllık mezhep savaşlarından sonra da Laiklik ile mezhepsel çatışma ve kavgaları sonlandırmış tüm insanlığa referans olabilecek gelişmeler kayıt etmişlerdir.

Orta Doğu coğrafyasının tamamı onlarca yıldır süren savaşlar, iç çatışmalar, huzursuzluklar, iç-dış güçler nedeni ile harap hale gelmiş bulunmaktadır.

Etnik, Mezhepsel, yönetim tarzı hukuksuzluklar, zorbalıklar nedeni ile istenilen toparlanma dönemine girilememiş bir coğrafyada yaşıyoruz. İbni Haldun ‘Coğrafya kaderinizdir’ der. Dolayısı ile kaderimiz ile ilintili bu kaotik durumdan çıkış yapmak bunun üzerinde zihinsel ve düşünsel çalışmalar yapmak elzemdir. Kaderimizi ve coğrafyamızın yönetim tarzlarını değiştirmemiz gerekir.

S. Arabistan’ın en önemli entelektüellerinden birini, kendi büyükelçiliğinde parçalara ayırarak öldürmek hangi kültürün, medeniyetin ve anlayışın çıktısıdır. 

Ülkemizde; 40 yıldır ve ötesinde yaşanan çatışma ortamı, onun öncesindeki sıkıyönetimler, olağanüstü haller, ülkemizi ve coğrafyamızı ne hale getirdiği ortadadır. Yaklaşık 3.000-4.000 köyün değişik nedenlerle boşaltılması, yerinden yurdundan edilen 3-4 milyon insan mevcuttur. Büyük şehirlerin varoşlarında çok büyük kesimi vasıfsız nitelikte olan ve yaşama tutunmaya çalışan insanlar topluluğu. Binlerle ifade edilen faili meçhuller ve bunların aileleri…

Arap coğrafyasındaki etnik, mezhepsel, yönetim tarzlarındaki oligarşi ve demokrasi dışı yönetim tarzlarının vb. nedenler ile içinde bulunduğu ortam da aşikârdır. Suriye ve özelindeki etnik mezhepsel sorunlar, keza Irak-İran’daki benzeri sorunlar nedeni ile ortam tamamen kaotik bir hal almıştır.

Öte tarafta Filistin-İsrail sorunu bölgenin tüm dinamiklerini alt üst etmiş, etmeye de devam etmektedir. Bu anlayışla uzun sürede devam edeceği öngörülebilir. Suudi Arabistan ve diğer İslam coğrafyasındaki yönetim sorunları ortada durmakta her an olası bir çatışma ortamı bulunmaktadır.

Orta Doğu coğrafyası değişik nedenler ile tarih boyunca sıkıntılı dönemler geçirmiştir. Ancak tarihin hiçbir döneminde bu kadar barbar bir ortam oluşmamıştır. Suriye’de yapılanlar bile tarihin en büyük vahşetlerinden biridir. Ortaya çıkan örgütler bu coğrafyadaki tarihi dokulara bile tahammül edemeyen bir kültüre sahip olmuşlardır.  Yok etme kültüne sahip bir ideolojik argüman ile her şeyi yok etmeye çalışmış, insanları diri diri yakma yöntemini bile uygulayabilir hale gelmişlerdir. Kendileri dışındaki her nesneyi ve varlığı yok etmeye programlanmış bir makine hüviyetine girmişlerdir.

Bütün bunlardan daha tehlikeli ve daha korkunç olan bu anlayışın ve düşüncenin Orta Doğu coğrafyasında varlığının devam etmesidir. Bu anlayışta olan onlarca tarikat, cemaat ve topluluklar mevcuttur. Farklı olanı yok etmeye programlanmış anlayışlar maalesef bu coğrafyada zemin bulabilmekte ve yaşamaya devam etmektedir.

Ortadoğu coğrafyası yönetim kadrolarının ilkel, barbar bir anlayışla yönetim tarzlarının dışında, güçlü devletlerin yaptıkları ile de daha da yaşanmaz hale getirilmeye çalışılmaktadır. Dünyanın güçlü ülkelerinin yönetim mekanizmasında, başta duranların çifte standartları ve politikaları bu coğrafyada sorunları daha da derinleştirmektedir. Daha da korkunç olanı radikal düşünce yapılarının güçlenmesine zemin hazırlamaktadır.

Avrupa uygarlığı ve Amerika Birleşik Devletleri’ndeki son dönemde güçlenen anlayışlar İslam uygarlığına duyulan bakış açısının olumsuz yöne evirilmesi, olayı başka boyutlara taşımıştır. Bu anlayış Radikal dinsel örgütlerin güçlenmesine ve yerleşmesine zemin hazırlamıştır.

Ancak dış dinamikler her ne olursa olsun özeleştiri kültüründen yoksun bir coğrafyada yaşadığımız yadsınamaz bir gerçektir. Hoşgörülü, çoksesli, farklılığa tahammül ve saygılı bir kültürün bu coğrafyada olamamasının yine en büyük nedeni kendi kültürel ve inançsal değerlerimizdir. Ya da bunların yorumundaki eksikliklerdir.

Bu coğrafyada yaşayan herkesin bilmesi gereken temel kural şudur: Dünyamız ve özellikle coğrafyamız çok etnisiteli, çok dinli, çok kültürlü, çok mezhepli ve çok renklidir. Buna uygun bir anlayış ve yönetim tarzı geliştirmemiz gerekir.  Çoksesliliğe, farklı kültür ve inanca saygı esastır. En küçük etnik, dini mezhepsel grupların özgürce kendilerini ifade etmeleri ve yönetmeleri konusunda gereken altyapıyı ve desteği sağlamamız gerekir.

Bu coğrafyayı değişik anlayış, etnisiteye ve mezhepsel farklılıkların yaşatılması için cehennem değil cennete çevirmemiz gerektiği gerçeği ortadadır. Böyle bir anlayış hâkim olmadığı müddetçe mutsuzlukların, haksızlıkların olması kaçınılmazdır. Bütün bu olumsuz ortamdan çıkabilmenin yegâne yolu: Çok sesli, çok kültürlü, çok dilli ve her türlü inanca, anlayışa, farklılığa saygı kültürünün geliştirilmesidir. 

Çatışmaların, savaşların açtıkları yaralar onulmazdır. Bunu ne kadar azaltabilirsek coğrafyamıza, ülkemize o kadar çok katkımız olacaktır.

Sonuç olarak; bizim ülkemizde ve coğrafyamızda şiddeti içermeyen, şiddeti övmeyen ve çözüm olarak göstermeyen her türlü fikir serbestçe ve özgür bir şekilde örgütlenebilmeli ve ifade edilebilmelidir. Tam demokratik yönetim dışında tüm Ortadoğu coğrafyası, İslam âlemi ve ülkemiz için başka bir alternatif yoktur inancındayım.

Saygı ile…