“Fişlenmişim, Adım-Eşkâlim Bilinmekte”

(Tababet san’atının icrası ile geçen 33 yıl / anı 14)

‘Fişlenmişim’ derken şaka yapmıyorum, yalnızca bir şarkı sözünden alıntı yapmıyorum. (1)

Gerçekten ben ve eşim, vaktiyle görev yaptığım bir üniversitenin o zamanki rektörü marifetiyle fişlenmiştik. (2)

Ne çabuk unuttuk, unutuldu, unutturdular.

28 Şubatçı kafayla, ihtisas yıllarımda sayıları çok az da olsa klinikteki başörtülü hemşirelerimizin yaşadığı zorluklardan ve bilahare de başörtülü bir hemşireye gönül verdiğim ve evlendiğim zaman tanışmıştım.

Van’da Üniversite’ye ilk adım attığım Kasım 1994 sonrasında ise başörtüsü takan öğrencilerimiz, hemşirelerimiz, memurlarımız ve meslektaşlarımızın hafiften, 28 Şubat 1997 tarihli MGK toplantısı sonrası ise dozu ve şiddeti gitgide artan bir baskı, yıldırma ve tasfiye sürecinde yaşananlar ise hâlâ hafızamın bir köşesinde durmaktadır.

Ana Bilim Dalı Başkanı iken gün geçmezdi ki, başörtüsü ile ilgili yeni bir yasak ve yaptırım yazısı gelmesin. Üniversite, fakülte ve hastane kapılarına “Kılık kıyafet genelgesine uymayan personelin girmesi yasaktır.” nevinden yazılar asılıyor, disiplin soruşturmaları, kovuşturmalar, cezalar gırla gidiyordu. Başörtülü bayanlar başörtüsü takma ya da öğrencilik / memuriyetten uzaklaştırılma tehdidi / tercihiyle karşı karşıya kalıyorlardı.

İşin acı tarafı da derse girmiş başörtülü öğrencimiz varsa derhal sınıftan çıkarmamız, yoklamada yok yazıp, ne derse, ne kliniğe, ne de sınava almamamız isteniyor, aksi durumda biz de disiplin soruşturması ile tehdit ediliyorduk. İki arada bir derede idik.

Hiç unutmuyorum. Başörtülü olan klinik sorumlu hemşiremiz, bu yoğun baskı ve tehditlere daha fazla dayanamayıp başını açmıştı. O sabah vizit öncesi mahcup olmuş bir halde önüne bakıyor, yüzüme bakmıyordu. O kadar ağrıma gitti ki; “Eylem, sen ne diye utanıp hüzünleniyorsun, sizlere bu zulmü reva görenler utansın, engel olmak için elinden fazla bir şey gelmeyen bizler utanalım, siz başınızı dik tutun” diyebildim sadece teselli babında, o kadar.

Kılık kıyafet baskısı her geçen gün o kadar arttı ki, sonunda Dekan Hocamızın o naif yüreği buna dayanamadı ve 11 Ekim 1998 tarihindeki “İnanca saygı ve düşünce özgürlüğü için el ele” eylemine bir grup meslektaşımızla iştirak etti. O günün medyasında manşetlerden duyurulan bu haber nedeniyle ertesi gün YÖK tarafından yıldırım hızıyla dekanlık görevinden açığa alındı, hatta hızlarını alamadılar hocanın profesörlük titrini de aldılar ve akabinde de soruşturma sonucu eyleme katılanların çoğunu üniversiteden uzaklaştırdılar. Fakülte sekreterimizden dinlemiştim, ertesi yıl akademik yıl açılışında Van’a gelip üniversitede bir konuşma yapan YÖK başkanı Kemal Gürüz Tıp Fakültesi Dekanlığını ziyaretinde, Dekanlık odasında eskiden görev yapmış dekanların resimlerinin arasında Dursun Odabaş Hocamızın resmini de görünce “İndirin o resmi, ne işi var orada” diyesiymiş. (3,4,5)

Kaderin garip cilvesine bakın ki, duvardaki resmi indirilmek istenen hocamızın adı, güzel bir vefa örneği olarak yıllar sonra Van’daki üniversitenin yerleşkesinde yeni yapılan hastaneye verildi, onurlandırıldı, gönüllere kazındı. (6,7)

Sonrasında da 28 Şubat Postmodern Darbe Süreci rüzgârı Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi’nde bütün hızıyla esmeye devam etti. Dolaylı ve dolaysız baskılar, Van’da on yılı aşkın kalmanın getirdiği yorgunluk ve daha birçok sebepten ötürü ayrılmak, başka bir yerde yeni bir başlangıç yapmak, yeni bir sayfa açmak istiyordum.

Bazı girişimlerim oldu, ama hepsi akamete uğradı. Bunlardan birini o yıllardaki havayı ve atmosferi göstermesi bakımından özellikle zikretmek istiyorum.

Ağrı’da mecburi hizmet yaparken tanıştığım bir hekim olan ve sonraki yıllarda da milletvekilliği yapmış bir ağabeyimle konuşurken, laf arasında Van’dan ayrılmak istediğimi, eğer imkân olur ve yardımcı olabilirse bir başka üniversiteye geçmek istediğimi söyledim. Bir süre sonra arayıp batıda bir üniversitede rektör olan arkadaşına konuyu açtığını, onun da “gelsin bir görüşelim” dediğini iletti.

Ocak 2005’in bir kış günü uçağa atlayıp gittim. Randevu vaktinden önce oradaydım ama buna rağmen uzun bir süre özel kalemde bekledim. Sonunda rektör beyin makam odasına girdim.

Ne bir hoş geldin, ne bir tebessüm, ne de bir sıcak karşılama. Bir çay bile teklif etmeden soğuk bir tavırla sordu.

“Niçin ayrılmak istiyorsunuz Van’dan? Buraya neden gelmek istiyorsunuz? Size orada kadro mu vermediler?”

“Hayır, bir yıl sonra da olsa doçentlik kadrosuna geçtim. Van’da on yıl kadar kaldım, vereceğimi verdim, alacağımı aldım, artık yeni bir yerde, yeni bir başlangıç yapmak istiyorum nasipse”

“Bu üniversiteye ne katacaksınız?”

“Bu üniversitenin Tıp Fakültesi’nde Göğüs Cerrahisi Ana Bilim Dalı yok, Van Üniversitesi’nde edindiğim bilgi ve tecrübelerimle kurup geliştirmeye çalışacağım uygun görürseniz”

Kısa bir sessizlik oldu.

“Eşiniz başörtülü mü?”

“?! Eeevet”

“Görüşmemiz bitmiştir. Çıkabilirsiniz”

“Bu kadar mı? Peki, ‘özgeçmiş, bilimsel çalışma ve yayın listemi” içeren hazırlamış olduğum dosyaya bakmak istemez misiniz?”

“Hayır, gerek yok”

“Fakat nasıl olur, iki-üç dakikalık bir görüşme için mi beni Van’dan görüşmeye çağırdınız? Dosyama bile bakmak istemediniz. Ben ne yapacağım şimdi? Bari hiç olmazsa mesleki özgeçmişim, bilimsel çalışma ve yayın listeme bir baksaydınız?

“Gerek yok. Çok istiyorsan Tıp Fakültesi Dekanına uğra, belki o ilgilenir, o baksın”

O şaşkınlık ve moral bozukluğu ile çıktım. Sinirlerim de tepeme çıkmıştı. Rektör bile olsa benden üç beş yaş büyük ve daha altı ay kadar önce rektör olmuş bir akademisyen meslektaşım, üstelik kendisi davet ettiği halde kendisi gibi bir hekim ve akademisyen olan bana, misafirine nahoş ve yakışıksız bir muamelede bulunuyordu. Van’dan geldiğimi biliyordu, davete vesile olan kişiyi (arkadaşını) tanıyordu, zahmet edip ona sorsaydı ya da telefon edip bana sorsaydı, hiç çekinmeden “eşimin başörtülü olduğunu” söylerdim.

Üniversiteye başvuran bendim, ama rektör eşimin kılık kıyafetini soruyordu. Bu muameleyi hak edecek bir şey, o güne kadar 28 Şubatçılarınkine benzer bir saçmalık yapmadığım gibi, eşimin başörtülü olması (ki elbette benim de inancım, dünya görüşüm ve hayat tarzım) hasebiyle bu muameleye maruz kalmıştım.

O ruh hali ile Tıp Fakültesi Dekanına uğradığımda tam tersine güler yüz ve sıcak bir şekilde karşılanmıştım. Dekan Bey beni sakinleştirip her şeyin zamanla yoluna gireceğini belirtti, bilahare arayacaklarını belirtti. Ne var ki, aramadığı gibi, epey bir süre sonra aradığımda da “Göğüs Cerrahisi Ana Bilim Dalını kurmayı düşünmediklerini, ileride belki düşünebileceklerini, o zaman herkes gibi açılacak kadroya başvuru yapabileceğimi” söyledi, kibarca kapıyı gösterdi.

Aslında sonradan anladım ki, bu hadisenin yaşandığı sırada rektör kötü polis, dekan iyi polis rolünü oynamıştı. O rektör sonraki zaman diliminde ikinci kez bir dönem daha rektör olarak atandı, bilahare üç dönem milletvekilliği dahi yaptı ve en sonunda aynı üniversitedeki görevine geri döndü. O dekan da bir başka üniversitede yine dekan olarak devam etti.

Kaynağını bulamadığım bir alıntı ve kısa bir iki değerlendirme, sonuç cümlesi ile hatıramı bitireyim.

“28 Şubat operasyonu, başrolünde medya ve gazetecilerin olduğu asker / üniversite / bürokrasi / yargı / işçi ve İşveren sendikalarının / bindirilmiş kıtaların muhafazakâr dindar kesime yaptığı büyük bir zulümdü. Bin yıl sürmesi beklenirken hesap hatası verdi. Fakat muhafazakâr dindar kesimlerde sebep olduğu travmanın etkisi büyüktü.”

“Nerden baksan tutarsızlık / nerden baksan ahmakça” (1) olan 28 Şubat darbesi saygısızca, vicdansızca ve zalimce yaşandı ve bitti.

Ülkemizde kadınların yaşadığı sorunların üstüne bir de inancından, kılık kıyafetinden dolayı reva görülen haksızlık zaman içinde giderildi, halledildi. Bu sonuçta payı olan ve katkıda bulunan herkese tebrik ve takdirlerimi belirtmeyi bir kadirşinaslık, bir borç bilirim. Sorun ve sıkıntı olmaması gereken bu konuda, kötülüğe bulaşmış ve bu kötülükte rolü, payı olanların da hatalarını anladıklarını, pişman olup gerekli dersleri çıkardıklarını umuyor, kendi adıma geçmişte olanları da Allah’a havale ediyorum.  

Niyetim ve amacım kabuk bağlamış eski yaraları kaşımak, kanatmak değil kesinlikle. Belki bu anım bazı kişileri rahatsız edecek, bir şekilde bir gerekçe bulup karşılık vermeye, itiraz etmeye sevk edecek ama olsun. O meşum dönemin yaşayan bir şahidi olarak “28 Şubat Postmodern Darbe Süreci”ne dair acı, tatsız anılarımdan birkaçını yazmaya, not düşmeye ihtiyaç hissettim. Zira maziye dair olan biteni çok çabuk unutuyor, ders almadığımız için de tarihin tekerrür etmesine neden olabiliyoruz.

Medeni, adil, tutarlı, özgür insanlar olarak; karşılıklı birbirlerinin farklılıklarına, hak ve hukuklarına saygı duyduğu; kendisi dışındakilere empati ve sempati ile yaklaştığı; kimsenin kimseyi ötekileştirmediği, itip kakmadığı; barış, hoşgörü ve kardeşlik içinde yaşadığı bir toplum olmak pekâlâ mümkün, zor da olsa asla imkansız değil. Elbette herkesin, her kesimin üzerine düşeni yapması ve çaba göstermesi kaydıyla.

KAYNAKLAR

1. Başım Belada, Ahmet Kaya, Albüm ile aynı adı taşıyan şarkıdan, Beste ve Seslendiren: Ahmet Kaya, Şiir: Yusuf Hayaloğlu https://www.youtube.com/watch?v=QZMnx95myFA
2. https://www.yenisafak.com/gundem/basortulu-eslerin-albumunu-de-yapmis-2695487
3. https://www.hurriyet.com.tr/gundem/kara-dekan-aciga-39042614
4. https://www.hurriyet.com.tr/gundem/dekana-ihrac-39046812
5. Prof.Dr. Dursun Odabaş’ın “Van’a veda” konuşması https://www.youtube.com/watch?v=Z7vReYWcWfI
6. https://www.sabah.com.tr/gundem/2012/07/14/odabasa-iadei-itibar
7. http://www.sehrivangazetesi.com/guncel/kim-bu-dursun-odabasi-h6102.html