Gelecek-Üniversite

Nasıl bir Üniversite istiyoruz?

Öncelikle üniversiteler toplumun gelişip ilerlemesinde rol oynayacak; memlekete-topluma ışık tutacak öncü kurumlardır, öyle olmalıdırlar. Üniversiteleri canlı bir organizma gibi düşünmek gerek. Gelişip büyümeleri için uygun ortam sağlanmalıdır. Yerleştiği şehir halkının, o şehrin ileri gelen yöneticilerinin, üniversite yöneticilerinin, öğrencilerin; bu gelişip büyümede olumlu veya olumsuz etkileri vardır. Olumlu yönde etkiler üniversitenin büyüyüp gelişmesine ve ileriye gitmesine yol açar.

Türkiye’de üniversiteler beklenen fonksiyonlarını yapabiliyorlar mı? Yapamıyorlar ise sebepleri nelerdir? Ne yazık ki bu sorulara her zaman olumlu cevap vermek kolay değildir. Bir üniversitenin kuruluş aşamasında belli bir planlama ve uzun vadeli araştırma yapılmalıdır.  Kurulurken kağıt üzerinde değil pratikte de faaliyetlerini yürütebileceği kadrolar tesis edilmelidir.

Günümüzde ihtiyaç dışı ve siyasi baskılarla, herkesi üniversiteli yapalım mantığıyla eğitim kalitesi düşük, yetersiz elemanlara sahip, alt yapısı iyi planlanmamış, imkanları olmayan sadece adı olan bir kısım üniversitelerimiz vardır.  Buralardan mezun olan insanlarımız üniversiteli  işsizler ordusunu oluşturuyor veya mesleğinin ve aldığı eğitiminin  dışındaki  işlere yönelmek zorunda kalıyorlar. Sonucunda ülkede kaliteli iş yapılamıyor ve üretim verimi düşüyor.

Siyasi iktidarlar üniversiteler üzerinde bir baskı ve yönlendirme değil; denetleme vazifesi yapmalıdır. Her işe karışmamalı ve buralara yöneticiler atanırken oradaki öğretim üyelerinden, tüm diğer çalışanlarından ve öğrencilerden fikirler alarak, orayı bilen kişilerin seçimi sağlanmalı.  Üniversite bağımsız olmalıdır. Bu bağımsızlık başına buyrukluk olmamalıdır.

Üniversiteler de siyasi fikirlerin tartışılıp, iyiyi bulabilme ortamı olmalıdır. Yöneticileri çeşitli meşru yollarla ve adil destekler alarak üniversitelerinin yeni buluşlar yapmasına öncülük etmelidirler.

Üniversiteleri ve onun elemanlarını, hocalarını etkileyecek kanunlar sık sık değişmemelidir. Yıllar önce doçentlik için kamu personeli dil sınavından 70 alma şartı vardı. Sonra bu değiştirilerek 65 ve sonraki yıllarda 55 e indirildi. Sık sık yapılan bu ve bunun gibi kanun değişiklikleri toplumda ve elemanlarda adalet duygusunu zedelemektedir. Her üniversite kanun önünde benzer haklara sahip olmalı ve yaptığı iş ve eğitim durumuna göre teşvikler almalıdır.  Atıl kalan ve ihtiyaç dışı olanlar kapatılmalıdır.

 Günümüz uygulamalarında tıp fakültesi açan bazı Üniversiteleri incelediğimizde:  bazılarının uygulama yapacak yeterli donanıma sahip hastanesi yoktur. Bazı özel hastane veya yerler kiralanarak üniversite hastanesi yapılıyor. Bir kısmının öğrenci yetiştirecek yeterli elemanı ve alt yapısı yoktur.

Uygulamada bazı adaletsizlikler ve farklı hükümler kaliteyi ve dolayısıyla yararlılığı düşürmektedir. Bazı Üniversitelerin öğretim üyelerine üniversite dışında çalışma izni varken, bazılarında yoktur. Özellikle tıp fakültelerinde dışarıda çalışma izni olanlar; hastanede ameliyat yapamıyor ve hasta bakamıyorlar.  Bu haklara sahip olmayan hekimlerin bazıları da ayrılıp özel üniversite veya özel hastanelere gidiyorlar.

Birçok üniversite unvan alma yeri olmuştur. Belli bir sürede belli bir üretim ve hizmet etmeyen kişilere unvan verilmemelidir.  Bir unvan alan kişi kısa bir süre sonra daha iyi bir yere ayrılıp gidiyor. Bu davranışları önlemek için şartlar ve antlaşmalar iyi oluşturulmalıdır.

Hür, bağımsız, üretken, toplumun dertlerine çareler bulabilecek ve bunları siyasi erke söyleyebilecek, ülkenin menfaatlerini de ön planda tutan üniversiteler olmalıdır. Siyasetten emir alan değil;  siyaseti yönlendirebilecek fikir verebilecek Üniversiteler gereklidir.