Amerikan Acil Hekimleri Derneği (ACEP), acil tıp alanındaki politik ilkeleri sürekli olarak beyan etmekte, idari ve klinik alanda yaşanan problemler üzerine dernek görüşlerini belirtmektedir. Gelişmelere göre de bunları düzenli bir şekilde güncellemektedir.
Ülkemizde ise benzeri beyanları görmek pek mümkün değil; bizde çoğunlukla, sözde kalan açıklamalar ile detaylandırılmamış ve yoruma açık mevzuat mevcut.
Acil servis hekimlerinin günümüzde en sık karşılaştığı eksikliklerden biri, istenen görüntüleme tetkiklerinin yorumlanmasıdır. Her ne kadar üçüncü basamak hastanelerde, özellikle mesai saatleri dışında bu hizmet tıpta uzmanlık öğrencileri tarafından çözümlense bile bu hastanelerin acil servislerinde de sorunlar devam etmektedir.
Acil serviste istenen tanısal amaçlı görüntüleme tetkiklerinin hızlı bir şekilde yorumlanmasının hasta bakım kalitesini artıracağı açıktır. Uzmanları tarafından bu tetkiklerin yorumlanması hasta bakımı için önemli olsa da, mevcut mevzuatımız nedeni ile acil servis hekimleri bu hizmete ulaşamamaktadır.
ACEP bu konuda hangi prensipleri destekliyor, bir bakalım:
Bir acil servis hastasının hızlı bir şekilde değerlendirilmesi ve yönetimi için istenen tanısal tetkiklerin yorumlanması, acil servis başvurusu ile eşzamanlı olarak yapılmalı ve hastanın acil servisten ayrılması sonrasına kadar geciktirilmemelidir. Eş zamanlı yorumlama, acil hekimi veya başka bir uzman tarafından eğitim, deneyim ve yeterliliğinin sınırlarına göre yapılabilir. ACEP ayrıca, hastanın tedavisini üstlenen acil hekimlerinin, zamanında ve etkili bir şekilde tanısal tetkikleri yorumlamak için en uygun konumda olduklarını belirtmektedir.
Acil hekimi tanısal bir tetkikin yorumlanması için konsültasyon ihtiyacı olduğunu düşünürse, konsültan hekim hemen ulaşılabilir olmalıdır. Bu hizmet hastane personeli ya da hastane dışındaki anlaşmalı kişilerden eşzamanlı olarak alınabilir. Tüm yorumların bakım ile eşzamanlı olarak raporlanmış olması esastır. Geçici rapor veriliyorsa, kesin rapor çıkartılmalı ve ikisi arasında bir uyumsuzluk varsa raporlayan kişi hastayı tedavi eden hekime en kısa sürede ulaşmalıdır.
Görüntüleme yöntemi olarak direkt grafiler, zaten yıllardır acil servis hekimleri ve konsültasyona çağırılan kliniklerin hekimleri tarafından yorumlanmaktadır.
Acil Servis Hizmetlerinin Uygulama Usul ve Esasları Hakkında Tebliğ’e göre ultrasonografi ikinci ve üçüncü basamak acil servislerde bulunmalıdır. Hâlbuki ultrasonografi, kapısında acil servis yazan her birimde eksiksiz hasta bakımı için mevcut olmalıdır. Ultrasonografi istemi durumunda acil hekimleri, 24 saat boyunca aynı düzeyde konsültasyona ulaşamamaktadır. İcapçı bazı hekimler hastaneye gelmeyi reddedebilmektedir. Nöbet tutmamak gibi bir ayrıcalık acil hekimlerini zor duruma düşürmekte, hastaların tanı ve tedavilerinin gecikmesine neden olabilmektedir. Bu nedenle acil servis hekimlerinin optimal düzeyde ultrasonografi kullanabilmesi ve eğitim alması gerekmektedir.
Günümüzde neredeyse her hastanede bilgisayarlı tomografi bulunmaktadır. Acil servis hekimleri endikasyonu olduğunda 24 saat boyunca tomografi isteyebilirken, tetkikin yorumlanması için uzmana ulaşamamaktadır. Teknolojinin ilerlemesi ile tetkikler evden bile görüntülenebilirken, acil istenen bir tomografinin sonucuna halen ulaşılamayan kurumlar mevcuttur. Bu durumda da acil hekimleri diğer klinik uzmanları ile birlikte mevcut görüntüleri yorumlamak durumunda kalmaktadır.
Daha etkin ve hatasız hasta bakımı, uygun tedavinin zamanında yapılabilmesi ve acil servisteki bakımın en uygun zamanda sonlandırılabilmesi için, ikinci basamak hastaneler başta olmak üzere görüntüleme tetkiklerinin eşzamanlı yorumuna ulaşılmalıdır. Bu amaçla Bakanlık, ilgili uzmanlık dernekleri ile bir araya gelerek sorunun çözümü için harekete geçmelidir.