AMAÇ: Yetkili ve yeterli bir hekimin, hastası için başka doktora danışması bazen can sıkıcıdır. Çatışmaları alevlendirir. Bu konu hakkında işbirliğine dayalı eşdeğerli sistem üretilme gereği nedeniyle bu yazı hazırlanmıştır. Bu konuda ortak değerlendirmeye ihtiyacımız olduğundan görüşlerinizi yazarsanız memnun oluruz.
GEREKÇE: Hipokrat andından günümüze kadar, tıp mesleğinde hasta için yetkili olmayan hekimin yetkili doktora hastayı bırakma gereği kabul edilmiştir. 1960 tarihli Tıbbi Deontoloji Tüzüğü’nün 24, 25, 26, 27, 28, 29 ve 30. maddelerinde konsultasyondan bahis olunmuştur. Hasta, danışım isterse hekim bunu kabul eder (madde 24). Danışman, bilgileri tutanakla (m 26) tedaviyi uygulayan hekime bildirir. (madde 25) Tedaviyle ilgilenen hekim konsültan görüşünü uygulamayabilir. (madde 27) Tedavi farklı, istenmedik yönde ilerliyorsa, sorumlu hekim konsültana hastayı bırakabilir(madde 28). Konsültan hekim yalnız istem doğrultusunda hastayı görür (madde 29) ve ücretini alır. (madde 30)
KONSÜLTASYON İSTEM GEREKÇELERİ
1. Eksik bilginin tamamlanması istemli olanlar: Kronik obstrüktif akciğer hastalığı olanın klinik seyrinde, koroner arter hastalığının etkisi sıklıkla tetkik edilmektedir. Göğüs hastalıkları uzmanı, kalp hastalıkları uzmanından görüş ister. Bazen hastalığın ağırlığına göre klinikte yatmakta olan hasta diğer kliniğe sevk edilmektedir. Ani kardiyak ölümlerde edinilmiş kalp hastalıkları yanı sıra, konjenital kalp hastalıklarının belirlenmesi de gerekmektedir. Hastalığın etyopatogenezi, prognozu çok basamaklı, çok yönlü, zamanla değişen karmaşık özellikleri bulunmaktadır.
2. Hastanın psikolojik ve sosyal durumuyla ilgili olanlar şunlardır:
2.1. Cinsel açıdan uygunsuz davranışların yanı sıra duygulardaki dengesizlik, düşünce ve davranış gibi ajitasyon ve dengesiz davranışlar öngörülemeyen riskli sonuçlar içerir.
2.2. İntihar düşüncesi ve kendine zarar verme düşünceleri, predispozan ve presipitan unsurlar açısından irdelenmektedir.
2.3. İnsana veya mala yönelik şiddet veya tehdit edici davranış izlenmesi sorundur.
2.4. Zorbalık ve saplantılı durum tedavisi de klinikler ve kurumlar arası iletişimi gerekli kılmaktadır. Etkinliklerden çekilme, umutsuzlukla birlikte seyirli olabilir. Hasta için olumlu süreç geliştirme becerisi sağlama uzun sürelidir. Tutum geliştirme ise sosyal çevre ile birlikte olduğundan yıllar içerisinde yapılandırılır. Gözlemlenebilir durumların hasta odaklı değerlendirilmesi gerekir.
3. Hekim – hasta arasındaki ilişkinin hukuki ve etik boyutunun sorgulandığı durumlar: Konsültasyonda öngörü bir çeşit tahmin olduğundan tartışmalar ön planda gözlenmektedir. Hasta odaklı tedavide hekimin bazen öngöremediği şiddet, çıkar sorunu ve hukuki değerlendirme tedavi seyrini değiştirebilir. Tıpta uygulama hata iddiaları gündeme gelmektedir. 12 yıldır Prof. Dr. Ethem Geçim ile yaptığımız gözlemler medikolegalduzlem.com adresine yüklenmiştir. Bu konunun zamana ve yere dayalı niteliksel çok yönlü inceleme ve değerlendirme sorunsalımız da konsültasyonun vazgeçilmez özelliğini göstermektedir.
Sonuç olarak, konsültasyon tıp kuralları içerisinde hasta merkezli değerlendirildiğinde danışman hekimlerin yol gösterici özelliği basit, belirli niteliği ile vazgeçilmez. Bu nedenle, deneyimli hekimlerin sorun alanına hakimiyeti geçerli ve güvenilir hekimlik uygulamaları içindir. Konsültan hekimlik diğer hekim için paradoks çıkmazından çıkış yoludur.
Ne dersiniz?
Saygı ve sevgi ile…