İki Büyük Gastroenteroloji ve Karaciğer Hastalıkları Kongresinden Aklımda Kalanlar

Kasım ayı içinde gastroenteroloji ve hepatoloji ile ilgili biri ABD, diğeri Türkiye’de iki büyük ve önemli kongre gerçekleştirildi. İlki 10-14 Kasım 2023 tarihleri arasında Amerikan Karaciğer Araştırmaları Derneği (AASLD) tarafından düzenlenen ABD’nin Boston şehrinde iki yüze yakın ülkeden 8000 üzerinde kayıtlı katılımcı ile gerçekleştirilen karaciğer hastalıkları kongresiydi (AASLD- LİVER MEETİNG(LM)). Kongreye katılımcılar hem yüz yüze hem de çevrim içi katılma olanağı buldu. Ülkemizin içinde bulunduğu ekonomik darboğazda çevrimiçi katılım olanağı oldukça iyi bir fırsattı karaciğer hastalıkları ile ilgilenen gastroenterologlar için. Kongrede çok sayıda panel, tartışma programı, eğitim sonrası kurs, hastaların katılabildiği ve kendi hastalık süreçlerini ve deneyimlerini paylaştıkları hasta oturumları, sözlü bildiri ve poster sunumları yapıldı. Çevrim içi katılımda çok sayıda salonda yapılan toplantıların hepsini takip etmek kuşkusuz imkansızdı. Bunun telafisi de birçok oturumun kaydedilip daha sonra izlemek isteyenler için Ocak 2024 ortasına kadar AASLD web sayfasından yayımlanması ile yapıldı. Kongreye damgasını vuran konu hareketsiz yaşam, endüstriyel beslenme ve COVID-19 pandemisi sırasında artış gösteren ve günümüzde de devam eden alkol tüketiminin artması sonucu tüm dünyada salgın haline gelen yağlı karaciğer hastalığı ve neden olduğu yaşamı tehdit eden siroz ve karaciğer kanseri gibi komplikasyonlardı. Üstelik sadece erişkinlerde değil, çocuk ve ergen yaşlarda da hareketsiz yaşam ve kötü beslenme alışkanlıkları sonucu artan obezite ve metabolik sendroma bağlı yağlı karaciğer hastalığı belirgin olarak artış göstermekteydi. Önceki yıllarda daha çok tartışılan hepatit B ve Hepatit C ile ilgili oturumlar oldukça azalmıştı. Bunun da nedeni kanımca hepatit C’nin 3 aylık bir sürede antiviral ilaçlarla yüzde doksan üzerinde tam tedavi edilebilmesi ve hepatit B aşılamasının yaygın kullanımı ile de hepatit B’de bulaşın azalması ve ağızdan alınan antiviral ilaçlarla, şimdilik yaşam boyu sürecek olsa da, tedavi edilebilmesiydi.

Diğer kongre ise 21-26 Kasım 2023 tarihleri arasında Antalya’da Türk Gastroenteroloji Derneği tarafından düzenlenen 40. Ulusal Gastroenteroloji Haftasıydı (UGH). Avrupa Gastroenteroloji Derneği’nin de bilimsel destek verdiği ve aktif katılım gösterdiği UGH 1500 katılımcı ile Türkiye Cumhuriyeti’nin (TC)100. yılına yakışır üst düzeyde bir bilimsel şölene dönüştü. UGH’nın ilk günü Antalya Eğitim ve Araştırma Hastanesinde, hastalar üzerinde canlı yapılan ve çevrim içi katılma olanağı olan ileri endoskopik işlemlerin uygulandığı Endoskopi kursuna ayrılmıştı. İşlemlerin hepsi ileri endoskopi eğitimi almış Türk gastroenterologlar tarafından başarı ile uygulandı ve herhangi bir komplikasyon meydana gelmeden hastalar doğru tanı ile tedavi edildi. Günümüzde ileri endoskopik işlemler ile birkaç yıl önce çoğu cerrahi olarak tedavi edilen akalazya, sindirim kanalının kanser öncesi lezyonları ve erken evre kanserleri, safra yollarının taş, tümör, darlık benzeri tıkayıcı hastalıkları gibi pek çok gastroenterolojik hastalık ameliyatsız tedavi edilebilmektedir.

Endoskopi kursu sonrası takip eden beş günde isimleri TC’nin 100.yılı ile özdeşleşen “Kocatepe, Gazi, Mustafa Kemal, Atatürk, Cumhuriyet ve 100. Yıl” salonlarında farklı konularda yapılan eğitim sonrası kurslar, paneller, tartışma programları, uydu sempozyumları, tıpta hatalar serisi, sözlü bildiri sunumları, poster sunumları ve dinleyicilerin soru ve katkıları ile aktif katılım sağladıkları oturumlar yer aldı. Ayrıca medikal firmaların sergi açtığı alanlarda küçük gruplar halinde eğiticilerle, genç uzmanlık öğrencileri veya yeni uzman olmuş gastroenterologların katıldığı eğitim toplantıları yapıldı.  Tıpkı AASLD-LM de olduğu gibi kongrede daha önceki yıllarda ön planda yer alan konuların değiştiği görüldü. Daha birkaç yıl önce baş köşede olan, hakkında çok sayıda bilimsel çalışma ürünü sözlü ve poster sunumu yapılan mide ve on iki parmak bağırsağında ülser ve gastrite neden olan Helikobakter Pylori’den muhtemel ki hem hijyen ve sanitasyon koşullarının düzelmesine hem de etkin tedaviler bağlı olarak azalması nedeni ile söz eden yoktu. En çok konuşulan konular iltihabi bağırsak hastalıklarının oluşumunda rol oynayan moleküler ve hücresel mekanizmalar, bunlara göre geliştirilen yeni biyolojik tedaviler; hareketsiz yaşam ve yanlış beslenme alışkanlıklarına bağlı her 4-5 kişiden birinde görülen reflü, hazımsızlık (dispepsi), huzursuz bağırsak sendromu ve kabızlık gibi fonksiyonel sindirim sistemi hastalıkları; sağlıklı bağırsak mikrobiyotasının bozulmasının  Alzheimer’den immun yetmezliği kadar pek çok hastalığın ortaya çıkışında rol oynaması, bağırsak yüzeyinin sıkılığının bozulması sonucu gelişen geçirgen bağırsak ve bu durumun yol açtığı sağlık problemleri idi. Yapay zeka’nın gastroenterolojide özelliklede endoskopik tanı yöntemlerinde, endoskopistin gözünden kaçabilecek lezyonların saptanmasında kullanımı da ilgi gören konulardan biriydi.

Kongrelerin önemli özelliklerinden biri de bilimsel program yanında, meslektaşların birbirleriyle görüştükleri, hasret giderdikleri, deneyimlerini paylaştıkları, daha kıdemli meslektaşların daha genç olanlarla tanıştığı bir ortamın mümkün olması ve yoğun geçen bilimsel program sonrası katılımcıların yorgunluk attığı, tıp dışı konularda deneyim paylaşıldığı sosyal programların düzenlenmesidir. Bu kongrede de öyle oldu, yazar doktorlar kitaplarını imzaladı, müzikle uğraşanlar sazı ile sözü ile dinleyenlere hoş vakit geçirtti, anılar paylaşıldı, birbirini uzun süredir göremeyenler hasret giderdi, müzik ve dansla yorgunluk atıldı. Kongrenin kapanış gününde ödüller dağıtıldı, hatıra fotoğrafları çekildi, kapanış konuşmaları yapıldı ve herkes başarılı bir kongre gerçekleştirmenin gururu, ancak içinde kongre heyecanının bitmesinin verdiği iç burukluğu ile seneye buluşmak üzere vedalaşarak ayrıldı.

Sonuçta, günümüzde bilim baş döndürücü hızla gelişiyor, tıp da bu gelişmelerden payını alıyor, kongreler bu anlamda doktorlara yenilikleri izlemek ve öğrenmek için önemli bir fırsat oluyor.