Farmakoloji “ilaç bilimi” demek İSE…
Klinik farmakoloji “ilaçların insanlarda çalışılması” demek İSE…
Klinik farmakolojinin iki temel uğraşı alanlarından ilki “deney hayvanlarında etraflıca incelenmiş kimyasal maddelerin, sağlıklı ve hasta gönüllülerde belli kurallara göre denenmesi, değerlendirilmesi, uygun bulunanların ilaç olarak ruhsatlandırılması ve pazarlandıktan sonra takip edilmesi” İSE…”
Klinik farmakolojinin iki temel uğraşı alanlarından ikincisi “ilaçların tedavi prensiplerinin incelenmesi” İSE…
İlaçların tedavi prensiplerinin incelenmesinin belkemiğini “akılcı ilaç kullanımı” oluşturuyor İSE…
Akılcı ilaç kullanımı kapsamına “etkililik, güvenlilik, uygunluk, maliyet” giriyor İSE…
Etkililik bağlamında “terapötik ilaç düzeyi izlemi (TİDİ), kronofarmakoloji, farmakogenetik, popülasyon farmakokinetiği ve kişiselleştirilmiş farmakoterapi” gibi konular bulunmakta İSE…
Güvenlilik noktasında “toksikoloji, farmakovijilans, teratojenite, advers ilaç reaksiyonları ve ilaç etkileşimleri” gibi konular ön plana çıkmakta İSE…
Uygunluk açısından “gebede ve emzirende ilaç kullanımı, çocukta ilaç kullanımı, yaşlılarda ilaç kullanımı ve böbrek veya karaciğer yetmezliğinde ilaç kullanımı” gibi başlıklar mevcut İSE…
Maliyet babında “farmakoekonomi” önem kazanıyor İSE…
Türkiye Cumhuriyeti’nin aday olduğu Avrupa Birliği ülkelerinde “klinik farmakoloji tıp fakültelerinde sadece hekimlere verilen tıpta uzmanlık eğitimi” İSE…
Türkiye Cumhuriyeti’nde “tıbbi farmakoloji tıp fakültelerinde sadece hekimlere verilen tıpta uzmanlık eğitimi” İSE…
Türkiye Cumhuriyeti’nin aday olduğu Avrupa Birliği ülkelerinde “klinik farmakologlar tıpta uzmanlık eğitimi almış hekimler” İSE…
Türkiye Cumhuriyeti’nde “tıbbi farmakologlar tıpta uzmanlık eğitimi almış hekimler” İSE…
Türkiye Cumhuriyeti’nde tıbbi farmakoloji ana bilim dalları temel tıp bilimlerinde DEĞİL dahili tıp bilimleri içerisinde yer alıyor İSE…
Tıbbi farmakoloji uzmanlığı EŞİTTİR klinik farmakoloji uzmanlığı…NOKTA…
Tıbbi farmakolog EŞİTTİR klinik farmakolog…NOKTA…
Tıbbi/klinik farmakolog hekimdir…NOKTA…
Tıbbi/klinik farmakolog “yukarıdaki tüm etkinlikleri” yürütme noktasında EN YETKİLİ kişidir…NOKTA…
DİPNOT: Tıbbi/klinik farmakoloji uzmanı olmamak, çok geniş kapsamlı olan klinik farmakoloji alanında faaliyet gösterilemez anlamına gelmemektedir. Klinisyen hekimler, farmakologlar, klinik eczacılar, eczacılar, klinik araştırma hemşireleri, hemşireler, ebeler, kimyacılar, hukukçular, biyokimyacılar gibi birçok disiplinden uzman kişiler bu alanda yeri geldiğinde faaliyet göstermektedir. Ancak “İlaç ve Biyolojik Ürünlerin Klinik Araştırmaları Hakkında Yönetmelik” gereğince tüm klinik araştırmalarda SORUMLU ARAŞTIRMACI “araştırma konusu ile ilgili dalda uzmanlık veya doktora eğitimini tamamlamış olup, araştırmanın yürütülmesinden sorumlu olan HEKİM veya DİŞ HEKİMİ” olmak zorundadır.
Spesifik olarak Faz I klinik ilaç araştırmaları ve biyoyararlanım-biyoeşdeğerlik çalışmaları iyi klinik uygulamaları konusunda yeterli eğitim ve deneyime sahip uygun bir ekip ve UZMANLIĞINI VEYA DOKTORASINI YAPMIŞ TIP DOKTORU BİR FARMAKOLOG tarafından yürütülür. Ayrıca 1219 sayılı Tababet ve Şuabati sanatlarının Tarz-ı İcrasına Dair Kanun’un sırasıyla 1. ve 29. maddelerinde geçen “Türkiye Cumhuriyeti dâhilinde TABABET İCRA ve her hangi surette olursa olsun HASTA TEDAVİ EDEBİLMEK için tıp fakültesinden diploma sahibi olmak şarttır” ibaresi gereğinde hastanelerde AKILCI İLAÇ KULLANIMI POLİKLİNİKLERİNDE veya İLAÇ DANIŞMANLIK BİRİMLERİNDE hastalara ve/veya klinisyenlere tababet icrası çerçevesinde hizmet sunma yetkisi hekim tıbbi farmakoloji uzmanlarına aittir. Bu bağlamda hastalar üzerinde yapılan akılcı ilaç kullanımı etkinliklerinde “sadece klinik eczacılar faaliyet gösterebilir” demek bilimsel, etik ve hukuki olmayacaktır. Unutulmamalıdır ki tarihsel olarak klinik eczacılıktan çok önce klinik farmakoloji ağırlıklı olarak hekimler tarafından inşa edilmiş ve yukarıdaki etkinlik alanları yıllardır klinik farmakologlar tarafından icra edilegelmiştir.
Ülkemizde de tarihsel akış bu yönde olmuş, öncelikle akademideki tıbbi farmakoloji uzmanı/doktoralı hekimler klinik farmakoloji alanında önemli katkılar yaparak ilk dalgayı tetiklemişlerdir. Daha sonra Sağlık Bakanlığı yeni mezun tıbbi farmakoloji uzmanlarını gerek Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu (TİTCK) ve devlet hastanelerinde mecburi hizmete tabii tutmaya başlamıştır. Bunun sonucunda bu uzmanlar klinik farmakoloji etkinliklerini yürürlüğe koyarak ikinci dalgayı meydana getirmişlerdir. Üstelik COVID-19 salgınında tıbbi farmakoloji uzmanlarına özellikle devlet hastanelerinde çeşitli aktif roller verilerek bu uzmanlık alanın ne kadar önemi olduğu bir kez daha ortaya çıkmıştır. Üçüncü dalga Sağlık Bakanlığı’nın bu faaliyetleri kendi sistemi içerisinde net bir şekilde tanımlaması ve geri ödemesini yapması, olacaktır.