Her ülkenin, coğrafyanın kendine özgü eğitim modelleri olsa da aslında dünyanın bir çok yerinde eğitim değil, öğretim yapılır. Eğitim küçük yaştan başlar. Aile, öğretmen, toplum, en küçük yapıdan en büyük yapıya kadar herkes ancak ortak amaç doğrultusunda konuyu anlamış ve işbirliği içinde iseler başarıya ulaşır. Aksi takdirde zaman geçer, eğitim yaşı biter. Avare kasnak boşa döner.
Dünyanın En İyi Eğitim Sistemleri
2020’de dünyadaki ilk üç eğitim sistemi Finlandiya, Danimarka ve Güney Kore’dir. Bu ülkeleri bu kadar başarı yapan unsurlar nelerdir?
Finlandiya
Finlandiya, okuma, bilim ve matematikte Amerika Birleşik Devletleri’ni geride bırakan dünyanın en gelişmiş ve başarılı eğitim sistemlerinden birine sahiptir. Bazıları için Finlandiya’nın eğitim sistemi bir rüyadır: erken eğitim, deneyim, algıyı davranışa dönüştürme, oyun yoluyla ama çocuğun elinde oyuncak olmadan davranışa dayalı öğrenme etrafında tasarlanmıştır. Okullar ve okul yemekleri ücretsizdir ve gerek üniversiteler, gerekse her türlü belediyelere bağlı eğitim kurumları, Avrupa Birliği ülkeleri ve İsviçre’den gelen öğrenciler için eğitim ücretinden muaftır.
Öğretmenlerin çoğu aynı zamanda uygulamaya dayalı yüksek lisans derecesine sahiptir; öğretmen ücretleri son derece özendiricidir. Öğrencisini iyi yetiştiren öğretmenler mükafatlandırılmaktadırlar.
Danimarka
Orta Çağ’a kadar uzanan Danimarka, o zamandan beri eğitim sistemini sürekli geliştirmiştir. Eğitim eskiden Latince, Yunanca ve felsefe öğrenme etrafında dönerken (bugün bile okuryazarlık oranları yaklaşık %99’da yüksek), bugün eğitim sistemi yapay zeka odaklı ve çok yönlüdür. Hükümet, bütçesinin yaklaşık %8’ini oluşturan eğitime büyük yatırım yapmaktadır ve eğitim, 15 veya 16 yaşına gelene kadar öğrenciler için ücretsiz. Aileler çocuklarının başarılı olması için öğretmen ile işbirliği içindedir. Öğretmeni ya da öğrenciyi suçlayıcı değil olumlu mükafatlandırıcı sistemler hakimdir. Şikayet değil işbirliği vardır.
Güney Kore
Güney Kore’de eğitim çok değerlidir: aslında ortaokulu tamamlama oranları %100’dür. Kamu sistemi, altı yıllık ilkokul, üç yıllık ortaokul ve ardından üç yıllık akademik veya mesleki okula bölünmüştür. Ortaokulda, öğrencilerin, normal müfredatlarında yer almayan kendi seçtikleri bir dersi almaları için her gün kendilerine zaman tanıyan “sınavsız bir dönem” bile vardır. Güney Kore’deki öğrenciler eğitimi ciddiye alır: birçoğu da “hagwons” adı verilen ek ders ve okul sonrası programlar bize benzerdir.
Bizim coğrafyamız ve ülkemiz için ise eğitime çok erken başlamak son derece doğrudur. Ana okulları en geç üç yaşından itibaren uygulamalı ve tam gün eğitim gerçekleştirmelidir. Öğrencinin gerek beden gücünü gerekse zihin gücünü artırıcı müzik, spor, dil alanında faaliyetlere ağırlık verilmesi elzemdir. Öğrencinin ifade kabiliyetin artması için çok fazla masal, öykü, kitap vb. neşriyata ağırlık verilmesi elzemdir. Hayal ve anlatım gücü olan öğrenciler ancak geleceği şekillendirebilirler.
Müzik, düşünme kabiliyeti, oyun yöntemi ile öğretme okul öncesi başlar ise zamanla öğrenme ve davranış değiştirmenin oyun olmadığı son derece önemli ve gerekli olduğu çocuğa ispatlayacaktır. Ama sadece çocukları değil kendimizi de eğitmeliyiz. Ispanak yemeyen anne, baba ve öğretmenin öğrencisi de ıspanak yemez. Biz yaptıklarımızı ve davranışlarımızı ruh aynamızda gözlemlesek zaten çocukları ve öğrencileri eğiteceğiz. Bundan on yıl önce kamu üniversitesinde yüksek lisans derslerini veren bir yardımcı doçent tüm öğrencilere “bir ayda yüksek lisans tezi ” yazılır şeklinde beyanat verirken ben nasıl okuma ve araştırmayı aşılayabilirim diye düşünmüştüm. Kötü örnekler çoğalsa da “kötü örnek asla örnek değildir” düstürü bize doğru yolu gösterecektir. Ayak üstü elde edilen diplomaların yardımcı doçentim, doçent olduğunda ayağına dolaştığını görmek gene en çok beni üzmüştü.
İyi örnekleri çoğaltmaları ama önce kendimizi iyi örnek haline getirmeliyiz. Şeytan da var melek de biz meleğin yolunu benimsemeliyiz. Ayrıca iyiye ve güzele öykünmeliyiz. Eğitimli az da olsa güneş ışığı pırıldar zamanla aynı yukarıdaki ülkelerde olduğu gibi çoğalır. Sabır, zaman, iyi örnek nasıl bir eğitim modeli için şarttır.