Kaçınılmaz Sonuç; Metaverse ve Hemşirelik Buluşması

İnsanlığın var olduğu andan itibaren dünya sürekli değişim ve gelişimini sürdürmektedir. Bu yenileşme süreci bilim ve teknolojinin hızlı gelişimini de sağlamıştır. Metaverse kavramı ilk kez 1990’ların başında, Neal Stephenson tarafından yazılan “Snow Crash” kitabında hayallerin ötesinde bir evren olarak anlatılmaktadır. Kavram olarak “ötesi” anlamındaki “meta” kelimesi, evren anlamındaki “universe” kelimesinin önüne eklenerek “ileri evren” veya “evren ötesi” anlamına gelmektedir. Diğer bir deyişle, metaverse “bir gerçeklik ötesi evren, fiziksel gerçekliği dijital sanallıkla birleştiren sürekli ve kalıcı çok kullanıcılı bir ortam” olarak tanımlanmaktadır. Sağlık hizmetleri bakımından metaverse uygulamaları, bakım maliyetlerin düşürülmesi ve hasta menuniyeti açısından pozitif sonuçlar alınmasına katkı sağlayabilir. Sağlık hizmetlerinin vazgeçilmezi olan hemşirelik, topluma ve toplumu oluşturan ailelere ve bireylere, onların gereksinimleri doğrultusunda verilen bütüncül bir hizmettir. Uluslararası Hemşirelik Konseyi hemşireliği; hasta veya sağlıklı her bireyin, ailenin, grubun ve toplumun özerk ve iş birliğine dayalı bakımlarını sağlayan, sağlığın geliştirilmesi, hastalıkların önlenmesi için güvenli bir çevrenin teşvik edilmesi, sağlık politikalarının oluşturulması, hasta ve sağlık yönetim sistemlerine katılma, eğitim, araştırma, savunuculuk ve eğitim gibi rolleri olan bir meslek grubu olarak tanımlamaktadır. Bu doğrultuda teknolojik gelişmelerle bakımda yeni seçeneklerin oluşması, klinik hemşirelik uygulamalarının daha sistemli ve kolay hale gelmesine yardımcı olabilir. Metaverse uygulamalarının eğitimde kullanımı zamandan tasarruf etmesi, eğitim maliyetlerini azaltması ve sağlık profesyonellerinin becerilerinin koordinasyon uygulamasına yararlarından dolayı hemşirelik eğitiminde de kullanımı başlamış ve artmaya devam etmektir. Hemşirelikte metaverse uygulamaları, hemşirelik bakım girişimlerinin mekanik ve fizyolojik etkilerinin canlandırılması gibi karmaşık fonksiyonların öğretiminde kullanılmaktadır. Ayrıca bu uygulamalar gerçek yaşam olaylarını üç boyutlu olarak (hasta, doktor, öğrenci, eğitmen, diğer hastane personeli, vb.) sanal ortam ve interaktif senaryolar aracılığıyla öğrencinin aktif öğrenmesine, öğrendiği bilgiyi içselleştirmesine katkı sağlamaktadır. Bu sistemlerde verilecek eğitime yönelik jest mimik, vücut görünümleri (morluk, şişlik, kanama vb.) ve uygun kıyafet gibi görsel özelliklerde değişim yapılabilmektedir. Özellikle hemşirelik eğitiminde yaygın olarak kullanılan sanal gerçeklik teknolojisi klinik uygulama alanı için gerekli olan becerilerin kazanmasında, zamanın verimli kullanılmasında, az maliyetli çeşitli senaryoların geliştirilmesi ve uygulanmasına olanak tanımaktadır. Bu şekilde öğrencilerin klinik alana yönelik endişe ve stres düzeylerini azaltmaya, öz güvenini, klinik karar verme becerilerinin gelişmesine ve uygulama bitiminde geri dönüş sağlayarak doğru tekniği öğrenmesine katkı sağlamaktadır. Bu doğrultuda öğrencinin içsel motivasyonu, mesleki güdülenmesi ve akademik başarı düzeyi artmaktadır. Metaverse, temelde kullanılan teknolojiler ile ilgili olarak çeşitli zorluklara sahiptir. Bu teknolojilerin bireylerin hislerini, davranışlarını etkilemesi ve yüksek maliyetli ekipmanlar gerektirmesi önemli engeller olarak değerlendirilmektedir. Metaverse kullanımı bağımlılığa, sosyal izolasyona ve gerçek hayattan uzak durmaya, anti sosyal davranışlara (saldırganlık, siber zorbalık ve taciz vb.), kimlik hırsızlığına ve bireyde özbakım eksikliklerine neden olmaktadır. Bu mental ve fiziksel bozukluklar bireylerin verimliliğinde düşmelere neden olabilir. Ayrıca metaverse üzerinde oluşturulan kimlik bilgilerine erişimin açık olması bireylerin mahremiyet ve kişisel verilerin güvenliği açısından risk oluşturması nedeniyle etik ikilemlerin yaşanmasına sebep olmaktadır. Bu durum karşısında bireylerin kişisel verilerinin korunması için eğitim ve kurs olanaklarının sağlanması gerekmektedir. Metaverse uygulamaları kullanım alanına ciddi bir maliyet oluşturmaktadır. Maliyetle birlikte bu uygulamaların kullanılması uzmanlık eğitimini gerektirmektedir. Özellikle sağlık alanında kullanımı için teknik olarak multidisipliner bir ekip çalışmasını zorunlu kılmaktadır. Bu durum gelecekte gerekli insan gücünün karşılanmasını gerektirecektir. Metaverse alanıyla ilgili uzmanlık alanlarının oluşturulmasının gerekli olduğu düşünülmektedir.Metaverse uygulamalarının avantajları ve dezavantajları göz önünde bulundurularak hemşirelik eğitimine entegre edilmesi gerekmektedir. Hem çağa uyum sağlamak hem de yeni gelişmeleri yakından takip etmek adına sanal sistemlerin kullanımı önem arz etmektedir. Özellikle beceri uygulamalarının ve vaka analizlerinin sanal gerçeklikle öğretilmesi, bilişim uygulamalarını içeren müfredatların uygulanması gibi çalışmalarla entegre edilmesi kolaylaştırılabilir. Bu yeni öğrenme ortamlarının ve araçlarının kullanımı ile coğrafi engellerden arınmış ve yüksek düzeyde etkileşimli bir eğitim sürecinin var olabilmektedir. Bu kapsamda hemşirelik eğitimi farklı ülkeleri zaman ve mekan sınırlaması olmaksızın ziyaret edebilmesi, eğitim alınabilmesi ve dil probleminin metaverse uygulamaları ile aşılması ile eğitimde yeni paradigma geliştirilmesine olanak sağlayacağı düşünülmektedir. Bu gelişmeler doğrultusunda özellikle beceri uygulamalarının öğreniminde metaverse uygulamalarının kullanılması öğrenmeyi kolaylaştırma, mesleği kabullenme ve eğitim memnuniyetlerini arttıracağı için kullanımı yöneticiler tarafından desteklenmelidir. Ayrıca eğitim sürecinde metaverse uygulamalarının yaygınlaştırılması için hemşirelik öğretim elemanlarını ve öğrencilerinin kapsayan metaverse uygulamaları kullanım ile ilgili eğitimlerin verilmesi, çevrim içi mahremiyet kaygılarının belirlenmesini içeren projeler yapılmalıdır. Metaverse uygulamaları mesleğin profesyonelliğini aydınlatan ve varoluşuna kanıt sunan bir nitelik taşımaktadır. Dijitalleşen dünyada metaverse ve hemşirelik buluşması kaçınılmaz sonuç olarak ele alınmalıdır. Yeni eğitim tekniklerinin mesleki eğitime entegre edilmesi ve uyum sağlanması için geniş popülasyonlarda nicel, nitel ve karma araştırmaların yapılması önerilmektedir.