Kahve Beyazlatıcısı Hastalık Kaynağı Olabilir mi?

KAHVE BEYAZLATICISI NEDİR?

Kahve beyazlatıcısı, kahve kreması veya halk arasında süt tozu diye bilinen ürünler, besleyici bir değeri olmayan, gıda katkı maddesi olarak birçok kimyasal madde içerebilen, kalori içeriği yüksek olan, çoğunlukla palm yağı, glikoz şurubu gibi riskli olarak değerlendirilebilecek maddeleri içeren yapıda kimyasal bir karışımdır. Bu karışım beyazlatıcılar, içerik olarak, sağlıklı bir çağrışım yapan ‘süt tozu’ ifadesi ile alakasızdır. Genel olarak değerlendirildiğinde besleyicilik yönünden gerekliliği olmayan, kalori içeriği, birçok katkı maddesi bulunduran bir kimyasal karışım olması gibi özellikleriyle kahve beyazlatıcılarının kullanımı sağlıklı beslenme açısından sorgulanmalıdır. Kullanımının çok yaygın olması ve giderek daha yüksek miktarlarda maruz kalınması konuyu daha önemli hale getirmektedir. Bu sebeple içeriği hakkında biraz daha detaylı konuşulmalıdır. 100 gramlık bir kahve beyazlatıcı ortalama olarak; 550kcal (kalori), 35 gr yağ, 58 gr karbonhidrat ve 2,1 gr protein içermektedir. Bu kalori ve besin öğelerinin kaynağının aşırı işlenmiş ürünler olabildiği dikkate alındığında konuştuklarımızın önemi daha da artmaktadır.

ALZHEİMER TEHLİKESİ

Kahve beyazlatıcılarının içinde; topaklanma önleyici, renklendirici, aroma verici, bozulmayı önleyici ve homojen karışımı, çözünmeyi sağlayıcı çeşitli gıda katkı maddeleri eklenebilmektedir. Bu gıda katkı maddelerinin her birine yüksek dozlarda maruz kalmanın sağlık açısından yol açabileceği sonuçlarla ilgili endişeler mevcuttur. Örneğin topaklanmayı önleyici olarak eklenebilen; E554 kodlu ‘sodyum alüminyum silikat’ içine alüminyum içerebilir. Alüminyum, sürekli yüksek dozda maruziyet durumunda Alzheimer hastalığını ve inflamatuar bağırsak hastalığı olan Crohn’u tetikleyebilir. Böbrek yetmezliği olanlarda birikerek beyin fonksiyonlarını bozabilir.

OBEZİTE TEHLİKESİ

Kahve beyazlatıcılarının içinde bulunabilen; palm yağı, margarin, glikoz şurubu ve yağ kaynaklı olan emülgatör gibi maddelerin hepsinin kalori yükü yüksektir. Aşırı işlenmiş kimyasal maddelerin glisemik indeksinin yüksek olacağı da dikkate alınmalıdır. Sürekli ve yüksek miktarda tüketim sonucunda fazla kilo, obezite, insülin direnci, kalp damar hastalıkları ve ilişkili birçok ciddi hastalık riskinde artış söz konusu olabilir.

KANSER TEHLİKESİ

Avrupa Gıda Güvenlik Ajansı EFSA’nın ilgili Panel Başkanı Dr. Helle Knutsen, kahve beyazlatıcılarda kullanılabilen palm yağı hakkında daha önce: “Glisidol’ün (Palm yağı üretiminde oluşabilen) genotoksik ve kanserojen olduğuna dair yeterli kanıt var, bu nedenle Panelimiz glisidil yağ asidi esterleri (GE) için güvenli bir seviye belirlemedi.” Demişti. Bunun anlamı; çok yüksek derecede sıcaklıkla rafine edilerek üretilen palm yağının içinde genleri bozabilen ve kansere yol açabilen kimyasal maddelerin yer alabileceğidir.

GLİKOZ ŞURUBU İÇERİĞİ

Kahve beyazlatıcılarda şeker yerine yaygın olarak kullanılabilen glikoz şurubu ile ilgili olarak da benzer endişeler mevcuttur. Glikoz şurubu, nişastanın hidroliziyle yapılan bir şuruptur. Nişasta kaynağı olarak genellikle mısır kullanıldığı için, mısır şurubu olarak da bilinir. Mısır şurubunun insan sağlığına etkilerine dair güncel birçok araştırma yapılmaktadır. Bu konunun henüz yeterince aydınlatılamamış olması ve hazır gıdalarda şeker yerine mısır şurubu kullanımının giderek yaygınlaşması dikkate alındığında ihtiyatlı olmakta ve günlük alınan mısır şurubunu kontrol altında tutmakta fayda vardır. Glikoz şurubu kilo alımı ve obeziteyle ilişkili olarak değerlendirilebilir. Kahve beyazlatıcılar bu yönden de tehlike içerebilirler.

KAHVE BEYAZLATICI YERİNE SÜT ÖNERİSİ

Bütün bu gerçekler dikkate alındığında, kimyasal birçok madde içerebilen, besleyici olmayan bir kalori yükü olan, bazılarında hayvansal yağlar içerebilen, palm yağı ve glikoz şurubu gibi içerikleriyle hastalık oluşturma riski oluşturabilen kahve beyazlatıcılarının tüketiminin sınırlanması sağlığımız için koruyucu bir öneri olabilir. Kahve beyazlatıcı diye bildiğimiz ürünler süt tozu değildir. 16. Yüzyıldan beri kahve tüketen bir toplum olarak, kahve keyfimizi kaçırmadan, beyazlatıcı yerine doğal ve pastörize süt kullanmayı tercih edebiliriz. Sağlıklı beslenmek için ne yediğimizi, içtiğimizi bilmek ilk kuraldır.

DOĞRU BİLGİYE ULAŞARAK SAĞLIKLI BESLENİN

Kahve beyazlatıcı denilen ürünü tüketenlerin, ürünün içindekiler kısmını okuyup her bir maddeyi detaylı araştırmalarını öneririm. İçindekiler kısmını açık yazmayan ürünlerin tüketilmemesi genel bir beslenme prensibi olarak önerilebilir. Gıda katkı maddelerinin insan sağlığına etkilerini araştırırken, kıymetli hocam Prof. Dr. Fatih Gültekin’in geliştirdiği, ‘gıda katkı maddeleri’ isimli ücretsiz uygulamadan ve editörlüğünü yaptığım ‘Temel Beslenme’ isimli kitapta yazdığı bölümden istifade edebilirsiniz. Sağlıklı günler dilerim.