Stres, kalpte meydana gelen bir darlık, tutkunluk, heyecan, telaş ve benzeri anlamları ifade eden bir rahatsızlıktır. Normal olarak her insan, zaman zaman karşılaştığı veya işittiği olaylar karşısında heyecanlanmakta ve az da olsa stres yaşamaktadır. Kur’an-ı Kerim’in çeşitli ayetlerinde ikiyüzlülük yapan münafıkların psikolojik sıkıntılarına, streslerine dikkat çekilmektedir. Bu tür insanlar, Allah’a ve ahiret hayatına inanmadıkları halde, çevrelerindeki insanlara inandıklarını anlatmaktadırlar. Onlar, Allah’ı ve inananları kandırdıklarını söylüyorlar. Aslında onlar, kendilerini kandırıyorlar.
فِي قُلُوبِهِم مَّرَضٌ
“Onların kalplerinde bir hastalık vardır.”[1] İşte Kur’an-ı Kerimde haber verilen bu hastalık, ikiyüzlülüğün verdiği bir stres, bir sıkıntıdır. İnsan vücudunda maddi bir rahatsızlık meydana geldiği zaman acı hissettiği gibi, ruhunda çelişkiler, inançsızlık ve şüphe gibi şeyler meydana geldiği zaman da ruhi, psikolojik sıkıntılar ve stres gibi gerginlikler meydan gelmektedir. Kur’an-ı Kerim’de, haktan sapıtanların kalbinin, göğe yükseliyormuş gibi sıkılıp daraldığı da haber verilmektedir.[2]
Genel olarak her insanda zaman zaman ani olaylar ve haberler karşısında geçici bir stres yaşana bilmektedir. Kur’an-ı Kerim’de haber verildiğine göre, peygamberlerin de heyecanlandıkları, telaşa kapıldıkları anlar olmuştur. Yüce Allah Hz. Muhammed’e (sav.), kendisini inkâr eden ve onu alay konuş yapanların davranışları karşısında sıkıldığını, ancak sabredip Allah’ı anmasını ve Allah’ın yolundan ayrılmayıp hakkı takip etmesi emretmiştir:
وَلَقَدْ نَعْلَمُ أَنَّكَ يَضِيقُ صَدْرُكَ بِمَا يَقُولُونَ فَسَبِّحْ بِحَمْدِ رَبِّكَ وَكُن مِّنَ السَّاجِدِينَ
“Muhakkak ki onların söyledikleri şeylerden dolayı senin canının sıkıldığını biliyoruz. Şimdi sen Allah’ı an ve Ona secde edenlerden/emrine bağlı hareket edenlerden ol!”[3] Kur’an-ı Kerim’in başka bir yerinde Lût peygamberin de bir olay karşısında böyle geçici bir heyecan yaşadığı haber verilmektedir.[4]
Kur’an-ı Kerim’in çeşitli ayetlerinde ve Hz. Muhammed’in (sav.) çeşitli hadislerinde haber verildiğine göre, sosyal hayatta bizi üzen söz ve hareketlerde bulunan kişileri ciddiye almamamız, , yaptıkları karşısında soğukkanlı davranıp üzülmememiz gerekmektedir. Güçlü bir inanç ve irade, insana her türlü üzüntü ve stresi aşmasını sağlamaktadır. İnanç ve iradesi zayıf olan kişiler, her zaman için karşılaştıkları olaylar karşısında etkilenirler ve stres yaşarlar. Bazen bu rahatsızlıkları ileri dereceye gitmektedir ve psikolojik hastalıklara kapılarak sağlıklarını kaybetmektedirler.
Stres ve benzeri psikolojik rahatsızlıkları aşmanın en sağlıklı yolu, güçlü bir inanç ve irade ile hareket etmektir. Allah’a tam manasıyla inanan ve O’na şeksiz, şüphesiz güvenip dayanan insanların aşamayacakları stres ve ruhi sıkıntılar yoktur.
Herkese selam, saygı ve hürmetlerimle, stressiz bir hayat diliyorum.
[1] el-Bakara 2/10.
[2] el-En’âm 6/125.
[3] el-Hicr 15/97, 98.
[4] Hûd 11/77.