Sağlık alanında planlama yaparken öncelik gösterilen alanlardan biri de, insanın temel ihtiyaçlarının karşılanmasına yönelik uygulamalardır. Bu yönde davranmak, görev ve sorumluluk gereklerindendir.
Abraham Maslow tarafından 1943 yılında ortaya koyulan bu teoreme göre temel ihtiyaçlar şu başlıklar altında sıralanabilir:
1. Fizyolojik ihtiyaçlar: İhtiyacın karşılanmasında zorunlu, gerekli olarak tanımlanmasında ise temel insan hakları akla gelir. Bu yönde kişinin ihtiyaçlarının temini sağlanır. Fizyolojik gereksinimlerimizden nefes alıp verme, beslenme, cinsellik, uyku, denge, boşaltım olup bunların engellenmesi ve bunlara dokunulması hukuken yasaklanmıştır.
2. Güvenlik ihtiyacı: Fizyolojik ihtiyaçlarla birlikte kişinin yaşam koşullarının sağlanmasının gereği söz konusudur. Güvenlik ihtiyacında, fizyolojik ihtiyacın önüne geçmemesinin gereği vurgulanmaktadır. Güvenlik gereksiniminde kişinin bedenine dokunulmaması ve bu yönde düzenlemeye uyulma gereği vardır. Bunun yanı sıra, mülkiyet hakkının da güvenle sağlanma gereği devletin görevleri arasındadır. Diğer insanlarla olan iletişimin geliştirilmesinde temel unsurlardan biri güvenlik olduğundan, bu konuda daha yazmaya ihtiyacımız olacak.
3. Ait olma ve sevgi ihtiyacı: İletişim kurmada, sosyal yapılanmada yararlıdır. Kişinin bağlı olmasında ve iş yaşamının devamının sağlanmasında gereklidir. Sosyal değer üretmede bunun üzerinden vurgulama sıkça yapılmaktadır. Kişisel gelişimde ait olma, sevgi, sevecenlik gereksinimi ile sosyal açıdan desteklenir.
4. Değer ihtiyaçları: Kişi saygın biri olarak onurunu korumak üzerine duygu ve davranışlarını sergiler. Kişi değerler sistemine göre önceliklendirme yaparak duygu-düşünce-tutum sürecini geliştirir.
5. Kendini gerçekleştirme: Kişi istediği, seçtiği davranışların süreci sonrasında hedefine ulaştığı ölçüde anılmaktadır. Saygınlık gereksinimi kendine, yakınına, diğerlerine saygı olarak geliştirilir. Bu sırada diğer basamaklardaki etkinlikler de düzenlenir. Kendini gerçekleştirme gereksinimi erdem, yaratıcılık, doğallık, problem çözme, önyargısız olma, gerçeklerin kabulü tarzı düzenlemelerle güncellenir.
Her teoremin kendine has özelliği olduğundan tabii ki eksiklikleri söz konusudur. Bu konuda özellikle istek, beklenti, inanç tarzı soyut kavramların değerlendirilmesine de ihtiyaç duyacağız.
SONUÇ: Davranış sergileme sürecinde kişi davranışını anlamada kullanılan ihtiyaçlar teoremi eşdeğerli sistem üretmede yararlı olacak unsurlar içermektedir. Bu suretle kişi diğerinin davranışını öngörmekte ve ona yardım etmekte önemli olan empati durumunu da geliştirmekte ve düzenlemektedir. Maslow, ihtiyaçlar teoremi niteliği ile günlük yaşantıda kullanabileceğimiz eşdeğerli sistem üretmedeki rehberlerimizden biri olabilir.
Saygı ve sevgi ile…
1 yorum
Muhteşem