Türk musikisi tarihiyle ilgilenenler bu çok değerli çalışmayı mutlaka tanımalı ve çalışmadan yararlanmalı diye düşünüyorum. Konunun Türk müziği tarihindeki önemi sebebiyle 2000 yılında güfte mecmuaları konusunda İstanbul Teknik Üniversitesi’nde bir bildiri sunmuş ve müzikoloji camiasının dikkatini çekmiştim. Müzikoloji ve Kaynakları (2016) adlı çalışmamda da müzik yazmaları, güfte mecmuaları ve müzik bibliyografyaları konusuna bir hayli yer ayırmıştım. Şüphesiz, benim için müzik yazmaları tarihinde bibliyografya öncüsü Mustafa Yeşil’in özel bir yeri var. Gelelim tanıtmak ve dikkat çekmek istediğimiz teze.
Nadir Eserler Kütüphanesi Müzik Yazmaları
Harun Korkmaz, “İstanbul Üniversitesi Nadir Eserler Kütüphanesindeki Musiki Yazmalarının Kataloğu” (2014) başlıklı yüksek lisans tezinin özüne bakalım, nasıl tanımlıyor. “İstanbul Üniversitesi Nadir Eserler Kütüphanesi’nde içinde musikiye dair bilgi bulunan ve doğrudan musikiyle alakalı el yazması eserler, katalog fişleri takip edilmek suretiyle tespit edilmiş, bu tespitten sonra çıkarılan tam bir döküm, çalışmanın esasını teşkil etmiştir” diyerek tezini tanıtmış. Danışmanı Prof. Dr. Zeynep Tarım Ertuğ’dur. Teşekkür kısmından görüldüğü kadarıyla birçok üstat kişilerin kendisine destek verdiği ve yol gösterdikleri anlaşılıyor.
Tezde Müzik Yazmaları
Tezin girişinde yazma eserler, İstanbul Nadir Eserler kütüphanesi, bazı bibliyografik çalışmalardan bahsedilmiştir. Sonrasında çalışmasında ve güfte mecmualarında uyguladığı yöntemler anlatılmış. Ardından, tezinde incelediği müzik yazmalarını altı gruba ayırmıştır. 1-sema kitapları, 2-edvarlar ve nazariyat kitapları, 3-güfte mecmuaları, 4-nota defterleri, 5-biyografi kitapları, 6-İçinde musikiye dair kısımlar bulunan mecmualar ve kitaplar. Sema kitapları başlığında 3, edvar kitapları başlığında 11, nota defterlerinden 4, biyografi kitaplarından 1, içinde musikiden bahis bulunan 47 yazmadan söz ediliyor. En geniş kısmı güfte mecmuaları başlıklı bölümdür. Bu bölümde güfte mecmuasının türlerine girişin ardından ayin (3), ilahi (1), fasıl (30), şarkı (19) mecmuaları başlıkları altında dört grupta, toplam 53 yazmanın tanıtımı vardır. Buna diğerlerini eklersek tezde toplam 120 yazma tanıtılmıştır.
Her yazmayı tanıtırken yazar kendine ait ifadeleri köşeli parantez içinde vermiştir. Yazar bu ifadeleriyle ilk tespit eden konumundadır. Okunuşunda şüphe duyduklarını soru işareti ile belirtmiştir. Dolayısı ile bu eserden yararlanacaklar bu konulara dikkat etmelidir. 2014’te bitirilen tez 2015 yılında yayınlanmıştır.
Bizim Müzik Kataloğumuza Ne oldu?
Yıllar önce böyle bir müzik kataloğu yapmak üzere yola çıktım. Süleymaniye, Millet kütüphanesi derken İÜ Ktp yazmalar kütüphanesinde çalışmaya yeni başlamıştım. Bir miktar müzikle ilgili yazmayı inceledikten sonra, 1999 depremi olmuştu. Ardından bu gerekçe ile yazmalar bölümü kapatılmıştı. Uzun süre açılmadı. Elimizdeki malzemeden oluşturduğumuz kataloğu bastıralım dedik. Başvurumuza önce Kültür Bakanlığı onaylı kabul yazısı geldi. İki-üç sene sonra ise Prof. Mustafa İsen imzalı ret yazısı geldi. Kader dedik, kısmet değilmiş dedik. Ircica’nın yayınladığı Osmanlı Musiki Literatürü Tarihi (2003) çalışmasında benim bir hayli katkım vardır. Editör E.İhsanoğlu her ne kadar belirtmemiş olsa da. Sonunda biriktirdiğim malzeme ile hazırladığım ve Mustafa Itri Buhurizade Panoraması 2015’te yayınlandı. Bu eseri yazarken zamanın şartlarında bir daha kütüphaneden yararlanma imkanı elde edememiştim. 5525 no.lu yazmayı temin ederken kütüphanede bulunan müzik yazmaları hakkında tez yapılıyor olduğunu öğrenmiştik. Şimdi yeni bulgularla Mustafa Itri Buhurizade yeniden yazılabilir. Hatta besteleri hakkında yeni tespitler yapılabilir.
Haydi Arkadaşlar İş Başına
Harun Korkmaz, bu başarılı tezinin en kısa zamanda basılması suretiyle ödülünü almıştır. Tezin yayınlanmasından bu yana yedi yıl oldu. Bütün yazmalar üzerinde bir kişinin çalışmaya ömrü yetmeyeceğinden dolayı, geçen tezini tanıttığım Dr. Fatih Tüysüz gibi, Türk musikisi tarihiyle ilgilenen arkadaşların buradaki yazmalar üzerinde inceleme yapmalarını ümit ederiz. Haydi arkadaşlar iş başına.