Sayın Medimagazin Okuyucuları,
Bu köşede bir “beyin ve sinir cerrahisi” uzmanı olarak sizinle haberleşmeye çalışacağım.
Ben“Ege Üniversitesi Nöroşirürji Anabilim Dalı”nda görevliyim. Aynı zamanda 2006 Haziran ayından beri “Türk Nöroşirürji Derneği”nin Başkanlığını yapıyorum. Doğrusu bizim uzmanlık dalımızın ismi, ülkemizdeki hiçbir cerrahi tıp uzmanlığında olmayan bir takıya sahip: “şirürji”
“Şirürji” eki Fransızca ve Almancada yer alan “Chirurgie”, yani “cerrahi” kelimesinden geliyor. Nöroşirürji uzmanlığının ülkemizde kurulmasında ve geliştirilmesinde katkısı olan büyüklerimiz nedense bu kelimeyi seçerek önemli bir hata yapmışlar diye düşünüyorum. Söylenmesi zor bu ek, “Nöro” ya da “Neuro” (=Sinir) ile birlikte kullanılarak telaffuzu çok zor olan ve sıklıkla yanlış söylenen ve yazılan “Nöroşirürji” kelimesini oluşturmuş. Resmi yazışmalarda bile “Nöroşiroloji” gibi garip kelimeler türetildiğine sık rastlıyoruz.
Sağlık Bakanlığı kayıtlarında “Beyin ve Sinir Cerrahisi” adı geçiyor. Ancak bu isim de bizim uğraşı alanımızın önemli bir kısmını oluşturan “omurga ve omurilik cerrahisi”ni içermediği için eksik kalıyor. Bu nedenle birçok “nöroşirürji” uzmanı anlaşılır olmak için “beyin, omurilik, sinir cerrahisi uzmanı” demeye çalışıyor. Diğer dallardaki meslektaşlarımızın bir kısmı ve hatta bazı resmi makamlar ise “Beyin Cerrahisi” kısaltması ile yetiniyorlar. Bu kısaltma da bizim önemli uğraşı alanlarımızı, omurga, omurilik ve periferik sinir cerrahisini içermiyor.
Sanırım bu terminolojik tartışmayı geliştirmek ve “Nöroloji” ye benzer şekilde uzmanlık dalımıza “Nörolojik Cerrahi” gibi bir isim vermek daha doğru olacaktır. Ne yazık ki buradaki her iki kelime de Türkçe kökenli değil. “Nöroloji” Latince ve “Sinir bilim” anlamına geliyor. “Cerrahi” ise Arapça bir kelime. Ancak yaşayan Türkçe’de anlaşılması ve söylenmesi kolay kelimeler olarak görünüyor. “Türk Nöroşirürji Derneği” olarak ulusal dilimiz konusundaki duyarlılığımızı arttırmaya çalışıyoruz. Son 2 yıldır ulusal kongrelerimiz sırasında Türkçeyi en iyi kullanan 3 bildiriye ödül veriyor ve bunu kongre sırasında açıklıyoruz. Bu ödüllere “Özenli Türkçe Ödülü” adını verdik. Aynı şekilde Türkçe dergimize (biri Türkçe diğeri İngilizce 2 dergimiz var) gelen yazıları “Nöroşirürji Sözcükleri Çalışma Grubu”nda yer alan arkadaşlarımız denetliyorlar. Dilimizin çok büyük oranda İngilizce kelimelerle kirlendiği son yıllarda bu özenimizin diğer uzmanlık dallarına da sıçramasını ve tüm meslektaşlarımız arasında yaygınlaşmasını umuyorum.