COVID-19 vakalarının tekrar artışa geçmesi, hızla normal hayata geçen toplumda yeniden pandemi şartlarına geçiş endişesi oluşturuyor. Aşı, tekrar dozları, varyantlar gibi konular tekrar gündemimize girdi. Şu an ABD’deki COVID-19 vakalarının çoğunluğunda SARS-CoV-2’nin BA.4 ve BA.5 gibi Omikron alt varyantları tespit edilmektedir. Bu alt varyantlarla ilgili endişeler de dile getiriliyor. Örneğin, Scripps Araştırma Enstitüsü’nden Dr. Eric Topol, BA.5 alt varyantının SARS-CoV-2’nin şu ana kadarki en kötü versiyonu olduğunu belirtiyor. Yeni alt varyantların spike proteinlerinde bulunan ek mutasyonlar, bu varyantların nötralize edici antikorlardan daha etkin kaçmasına neden olmaktadır.
Nature dergisinde yayınlanan “Antibody evasion by SARS-CoV-2 Omicron subvariants BA.2.12.1, BA.4, & BA.5” başlıklı makalenin sorumlu yazarı Prof. Dr. David D. Ho, virüs beklendiği gibi değişmeye devam ettiğini ve daha bulaşıcı alt varyantların dünya çapında baskın hale gelmesinin şaşırtıcı olmadığını belirtiyor. En az üç doz mRNA aşısı olan veya iki aşıdan sonra Omikron ile enfekte olan bireylerden elde edilen antikorların, yeni alt varyantları nötralize etme yeteneğinin incelediği araştırmada, bu bireylerde BA.2.12.1’in BA.2’den 1,8 kat daha dirençli olmasına rağmen, BA.4/5’in öncekilerden 4,2 kat daha dirençli olduğu belirlendi.
Bu dirence neden olabilecek mutasyonların etkisi analiz edildiğinde, hem BA.2.12.1 hem de BA.4/5 spike proteininde bulunan L452 mutasyonun antikorlardan kaçmayı kolaylaştırdığı tespit edildi. Ek olarak, BA.4/5’te bulunan F486V mutasyonu, sınıf 1 ve 2 antikorlardan kaçmayı kolaylaştırdığı, ancak spike-reseptör bağlanmasını yani virüsün insan hücrelerine bağlanmasını zorlaştırdığı ifade edilmiştir. Bununla birlikte, R493Q mutasyonu reseptöre bağlanmayı artırdığı için BA.4/5’in hastalık yapıcı etkisini geri kazandırmaktadır.
Ayrıca, 19 monoklonal antikor tedavisinin varyantları nötralize etme yeteneğinin incelendiğinde, mevcut antikor tedavilerinden sadece bebtelovimab’ın hem BA.2.12.1 hem de BA.4/5’e karşı oldukça etkili kaldığı bulundu.
Bu bilgiler, yeni varyantlar/alt varyantlar ortaya çıktıkça mevcut aşıların ve tedavi araçlarının etkisinin yetersiz kalabileceğini göstermektedir. Bu nedenle, hızlı bir şekilde aşıların ve tedavi seçeneklerinin güncel varyantlara karşı yenilenmesi önem arz etmektedir.
Kaynaklar:
Wang, Q., Guo, Y., Iketani, S. et al. Antibody evasion by SARS-CoV-2 Omicron subvariants BA.2.12.1, BA.4, & BA.5. Nature (2022). https://doi.org/10.1038/s41586-022-05053-w