Sıcacık günlerde azı karar, çoğu zarar: Malign melanom

Sonunda güneş yüzünü gösterdi. Ne kadar sıkıntılı günlerden geçiyor olsak da güneşi gördüğümüzde içimiz ısınıyor, daha bir hoş bakıyoruz hayata değil mi?

Hep birlikte daha hoş bakalım tabii ki; ama özellikle yaz mevsiminde cilt kanserlerini de unutmayalım.

Öncelikle,

Bazal hücreli karsinom

Yassı epitel hücreli karsinom

Malign melanom özellikle irdelenmesi gereken başlıklar.

Bu bölümde malign melanomlardan bahsedeceğim.

Malign melanom, cilde rengini veren pigmentin bulunduğu hücrelerden kaynaklanan kötü huylu tümörlerdir. Genellikle deride bulunurlar ama iç organlarda ve mukozalarda da bulunabilirler. Çoğunlukla pigmentlidirler. Bazen pigmentsiz de olabilirler. Cilt kanserlerinin %1’ini oluştururlar. %60 oranında ölümcül olabilirler.

Cilt melanomları, genetik değişiklikler ve çeşitli çevresel faktörlerin etkileşimi ile ortaya çıkarlar. Dünyada özellikle Yeni Zelanda, Avusturalya gibi ülkelerde daha sık olmak üzere, belirgin coğrafik farklılıklar gösterirler. Tüm vakaların yaklaşık yarısı 35-65 yaş aralığında görülür. Birçok epidemiyolojik çalışmada, güneş yanığı ile ilişkili olduğu bildirilmiştir. Erkeklerde kadınlara göre 1,5 kat daha fazladırlar. Cilt rengiyle, aile öyküsüyle ve sosyoekonomik durum ile ilişkilidirler.

Diğer etiyolojik sebeplere bakarsak;

• Ultraviole maruziyeti (güneş) en önemli etkenlerden biridir.
• Bronzlaşma
• Güneş yanığı
• Solaryum
• Kendisinde veya ailesinde cilt melanomu öyküsü
• Çok sayıda melanositik veya displastik nevüslerin varlığı
• Dev konjenital nevüs varlığı
• Çillenmeye eğilim
• İmmun sistemi baskılayan sebepler
• Güneşe fazla maruz kalınan işler veya bölgelerdeki kişiler
• Xeroderma pigmentosum hastalığı olanlar…

Peki, vücudunda çok sayıda nevüsü (ben) olanların dikkat etmesi gerek noktalar nelerdir?

Hem kendini tanıma açısından hem de genel muayene açısından şu noktalar ÖNEMLİ!!!

Nevüslerde (benlerde);

• 6 mm’den büyük mü?
• Sınırları düzensiz mi?
• Erken dönemde kaşıntı var mı?
• Kanama var mı?
• Ülserasyon-yaralanma, kabuklanma var mı?
• Rengi yamalı mı?
• Kabarıklık var mı?
• Varsa, bu lezyonların cildiye uzmanı tarafından muayenesi gerekmekte ve şüphe durumunda yapılacak biyopsi veya çıkarılan lezyonun tıbbi patoloji uzmanı tarafından makroskobik ve mikroskobik değerlendirilmesinin yapılması gerekmektedir.

Şüpheli durum olsun olmasın, belli kurallara uymak gerekiyor.

Evet, ama melanomdan korunacağız diye güneşlenmeyecek miyiz? Güneşleneceğiz tabii ki!

Peki, nasıl?

Ölçüsünü bilerek ve korunarak güneşleneceğiz.

Yazın saat 10.00 ile 16.00 arasında dışarıda bulunmamaya çalışılmalı.

Bulunması gerekiyor ise;

–Güneş ışığını geçirmeyen materyelden yapılmış, en az 10 cm speri olan ve mümkünse boynu yan ve arkalardan örtecek şekilde şapkalar kullanılmalıdır

-Geniş çerçeveli güneş gözlüğü kullanılmalıdır

-Şemsiye kullanımı alışkanlık haline getirilmelidir

-Giyinmek halen yan etkisi olmayan ve en ucuz güneşten korunma yoludur

-Sıkı dokunmuş koyu renkli kumaşlardan üretilen giysiler tercih edilmelidir

-Derimizi mümkün olduğu kadar kapalı tutan kıyafetler giyinilmeli

-Saçlar toplanmamalı

-Boynu ve kulakları örtecek şekilde olmalıdır

-Örtülemeyen bölgelere güneşten koruyucu ürün kullanılmalıdır.

Bu noktada D vitamini ihtiyacı ile ilgili birkaç cümle kurmak istiyorum.

Dünya Sağlık Örgütüne göre, güneş ışınları yoluyla yeterli D vitaminini alabilmek için el ve yüz bölgesinin günde yaklaşık 15-20 dakika kadar güneşlenmesi gerektiği bildirilmiştir.

D vitamini ve güneş ile ilgili yapılan çalışmalarda, güneş (UV-B) maruziyetinin melanom, cilt kanserleri ve lenfomalar açısından riski ARTIRDIĞI; bunun yanı sıra bağırsak, meme, prostat ve over kanseri riskini AZALTTIĞINA dair çalışmalar mevcuttur. Tabii ki, sağlıklı iskelet sistemi için günlük D vitamini ihtiyacını karşılamalıyız.

Sonuç olarak, BİRÇOK ŞEYDE olduğu gibi, güneşin tadını çıkarmada da AZI KARAR, ÇOĞU ZARAR.

Sağlıcakla.     

Kaynaklar

• https://hsgm.saglik.gov.tr/depo/birimler/kanser-db/yayinlar/raporlar/D_Vitamini_Gunes_Isinlari_UVB_ve_Kanser.pdf (Erişim tarihi 29 Temmuz 2020).
• https://www.wcrj.net/wp-content/uploads/sites/5/2019/04/e1265-Global-incidence-and-mortality-of-skin-cancer-by-histological-subtype-and-its-relationship-with-the-Human-Development-Index-HDI-an-ecology-study-in-2018.pdf (Erişim tarihi 29 Temmuz 2020).
• https://www.wcrf.org/dietandcancer/skin-cancer (Erişim tarihi 29 Temmuz 2020).
• https://www.medikaynak.com/t/onkoloji/cilt-kanserleri (Erişim tarihi 29 Temmuz 2020).
• https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/707201(Erişim tarihi 29 Temmuz 2020).
• http://www.openaccess.hacettepe.edu.tr:8080/xmlui/bitstream/handle/11655/765/1c97aa43-36ae-4064-93f6-b613eb3f9748.pdf?sequence=1&isAllowed=y(Erişim tarihi 29 Temmuz 2020).
• http://www.istanbulsaglik.gov.tr/w/tez/pdf/genel_cerrahi/dr_zeynep_civelek_caynak.pdf(Erişim tarihi 29 Temmuz 2020).
• http://www.dermatoonkoloji.com/dermatoonkolojiData/userfiles/file/aysunsikarakturk.pdf (Erişim tarihi 29 Temmuz 2020).
• http://cdn.istanbul.edu.tr/statics/istanbultip.istanbul.edu.tr/wp-content/uploads/2017/05/Tümöral-Deri-Hastalıkları.pdf (Erişim tarihi 29 Temmuz 2020).
• https://www.journalagent.com/vtd/pdfs/VTD_21_4_259_268.pdf (Erişim tarihi 29 Temmuz 2020).