Tarım Turizmi İş Fikirleri (I)

Turizm ve tarım sektöründe iş yapan ve turistlere, alternatif gelir sağlama ve turistik faaliyette bulunmak için tarım turizmi hakkında bilgi vermek amacıyla bu yazı hazırlandı.

Tam tanımı veya terminolojisi ne olursa olsun, herhangi bir tarım turizmi aşağıdaki dört faktörü içermelidir:

• Kişileri tarımsal faaliyetleri ziyaret için cazibe göstermelidir;

• Çiftlik gelirini artırmak için tasarlanmalıdır; 

• Ziyaretçilere dinlenme, eğlenme, hoşça vakit geçirme ve/veya eğitim deneyimleri sağlamalıdır.

Tarım Turizminin Faydaları Nelerdir?

Tarım turizminin bir çiftlik için gelir açısından birçok faydası vardır.

1. Artan ve çeşitlenen gelir akışları
2. Çiftliğe daha fazla ziyaretçi
3. Çiftlik ve faaliyetleri çevresinde görünürlük
4. Turizmi artıran benzersiz deneyimler
5. Ürünlerin doğrudan satış yoluyla pazara sunulması
6. Toplulukla bağlantılar kurmak
7.  Tarım arazilerinin korunması
8. Çiftlikleri desteklemek veya sürdürmek
9. Çiftliği gelecek nesiller için korumak
10. Bir hobi veya ilgi alanından yararlanmak
11. Çiftlik sahiplerine veya ailelerine iş sağlamak
12. Toplum hizmeti sunmak
13. Ziyaretçileri çiftlik konusunda eğitmek (1, 2, 3, 5, 6, 7, 8, 11).

Tarım turizmini kabul etmezsek mevcut durumumuzda bir değişiklik olmayacaktır. Kazançta olmayacaktır. Tarım turizmi fikrinin geçerliliğini görmek için dünyadaki örneklerine bakalım.

Çiftlik tatiller ya bir deneyim olabilir – örneğin balık tutmak, ata binmek ya da bir yerfıstığı tarlasını gezmek için – ya da konukların birkaç gün boyunca düzenli olarak mahsul bakım veya hasadına, hayvan bakımına katıldıkları tam kapsamlı bir konaklama olabilir. Konaklamalar imkân yoksa yakındaki tesislerden faydalanılabilir.

İtalyan üzüm bağlarına veya Rocky Mountain çiftliklerine tarım turizmi için gidildiği bildiriliyor. Güzel manzara ve dostluğun ötesinde, tarım turizmi, uygulamalı deneyim yoluyla tarım süreçlerinin daha derin bir şekilde anlaşılmasına yardımcı olacağı önerisi sunuluyor.

Toskana, 1950’ler, 60’lar ve 70’lerde İtalya’da tarım sıkıntılı hal almışken, konaklama yerlerine (hanlara) dönüştürülen eski çiftlik evleriyle, çiftlik atmosferinde, çiftlik konaklaması konseptini paraya çeviren ilk destinasyonlardan biri olarak gösterilmektedir.  Şimdi, ülke çapında tahminen 20.000 tanesinin olduğu bildirilmektedir. Bu bölgeyi insanlara otantik ve ilginç bir İtalyan pastoral deneyimi sunmaktadır (8, 9).

İspanya’nın popüler Mallorca adasında, çiftlik evi hanları, uygulamalı çiftçilik deneyimi sunmaktan daha çok yalıtım ve yalnızlık sağlamaya odaklanmaktadır. Milyonlarca ziyaretçinin her yaz Mallorca ve diğer Balear Adaları sahillerine akın etmesiyle, huzur ve sessizliğin yaşandığı nadir ve imrenilen yerler olarak sunulmaktadır. İş yaşamının stresini atmak için uygundur (1, 2, 9).

Tur seçeneklerinin yelpazesini geniş tutarak hem plaja gidenlere hem de macera severlere hitap edebilir. Böylece konukların tüm gezilerini tarım etrafında toplamak zorunda kalmadan, seyahat programına kısaca dâhil edilebilir. 

California’daki Golden State,  Santa Barbara, üzüm bağları  dünyaca ünlü bir üzüm ülkesine , asırlık meyve bahçelerine, avokado çiftliklerine, balıkçılara ve daha fazlasına ev sahipliği yapmaktadır. İlave olarak batı kıyısı eyaletindeki daha küçük aile çiftliklerinin çoğu, gelirlerini desteklemek için tarım turizmine güvenmektedir. Central Coast ve Sonoma bölgelerinin üzüm bağlarında kalmanın yanı sıra, aile çiftlikleri ve büyük çiftlikler de daha pratik bir yaklaşım sunar.  Birçoğu küçük ölçekli çiftçilik teknikleri öğretmekte ve hatta organik çiftlikler için stratejiler sunmaktadır (1, 2, 9). 

Tarım turizmi, arazilerin aktif tarımda kalmasına ve ek gelir yaratarak çiftçilerin ayakta kalmasına yardımcı olabilir. Tarım arazilerinin korunması ve aktif tarımsal üretim, yerel, bölgesel ve ulusal düzeye kadar ekonomiler için önemlidir. Tarım, Amerika Pennsylvania’da bir numaralı sektörü olarak gösterilmekte ve eyalet ekonomisi üzerinde 38 milyar dolarlık bir etki yaratan ve her yedi işten birini sağladığını bildirilmektedir (10).

Pennsylvania, bir amaç olarak tarımsal işlemlerde büyüme ihtiyacını özellikle ele almaktadır: Tarımsal işlemlerin mevcut ve gelecekteki ekonomik uygulanabilirliğini kolaylaştıran ve mal sahibinin ayakta kalabilmek için gelecekte işlemlerini değiştirmeleri veya genişletmeleri gerektiği vurgulanmaktadır. Tarım turizmi, tarım topluluğu için önemli bir ekonomik araç olarak hizmet edebilirken, bu tür kullanımlar esas tarımsal üretimin yerini almamalı ve onu tamamlamalıdır. Ayrıca, bu faaliyetlerin komşu çiftlik sahipleri ve tarımsal faaliyetleri üzerindeki potansiyel etkileri en aza indirilmelidir (7,8, 10,11).

Tarım turizmi örnekleri ülkeler göre değişmekle birlikte, şunları içerebilir: çiftçi pazarları, çiftlik konaklamaları, çiftlik ziyaretleri, yol kenarındaki pazarlar veya stantlar, topluluk destekli tarım, çiftlik müzeleri, mısır labirentleri, ürün tarlaları, mandıralar, yünlü ürünler, çiçekler, otlar ve baharat dükkanları, imalathaneler, çiftlik fırınları, çiftlik restoranları, kafeler, çiftlik içi perakende satış yerleridir (1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8).

Tarım dışı alanlardan gelen kişiler, keyifli deneyim yaşamak isteğiyle çiftliğe geldiklerinde, çiftlik sahibi çeşitli şekillerde onlardan faydalanabilirler. Şartlar uygunsa, çiftliğin mahsullerini satın almak isteyenleri, çiftliğe çekmek için bir pazarlama yöntemi olarak tarım turizmini kullanabilir. Önceden daha az yatırımla küçük başlamak, çiftlik sahibinin orijinal tarım turizmi planlarını daha kolay ayarlamasını sağlar. 

Tarım turizminde bazen çiftlikte uygulanan üretim yöntemlerini görmek isteyenlere, ürün ve üretim sahasını göstermek için turlar düzenlenebilir. Örneğin süt sığırı çiftliğinde yemleme, sağım, buzağı kulübeleri, silaj ve kaba yem depolarını gezdirmek ve yapılan işlemleri göstermek için turlar düzenlenebilir. Ürünlerden ikramlar yapılıp, bir salonda görsel bir sunum yapılabilir. Kiraz toplama turları, domates ya da üzüm kurutma sahaları gezisi, çay, gül ve üzüm toplama, pekmez ve salça yapımı vb aktiviteler sunulabilir. Bu aktiviteler günübirlik olabildiği gibi yakındaki konaklama tesisleri ile anlaşarak değişik zaman dilimlerine yayılabilir. Bunlar küçük birer başlangıç olup, konsept ürün satışlarına, okul turları, lise ve üniversiteler için uygulama alanları yaratmaya, staj yaptırmaya kadar gidebilir.

Tarım turizmi çiftçiye ilave faydalar sunar. Şöyle ki; ziyaretçiler arasında o alanlarda uzmanlar olabilir. Onlardan faydalı bilgiler alınabilir. Ürün ve yetiştiricilik hakkında ziyaretçi yorumları alınır. Bu ücretsiz pazar araştırması ve tavsiyelerdir. Değişik otel, lokanta ve marketler için bir yakın ya da ilgilisiyle karşılaşma fırsatları sunar. Yaptığı yoğurt, peynir, ekmek, reçel, salça, bal, pekmez, zeytinyağı ya da ürettiği domates, süt, kiraz, elma, incir, hurma, muz, portakal ceviz için ziyaretçilerin güzel sözlerine kulak misafiri olmak gelecek yıllarda yaygınlaşacak popüler ürün olma fırsatını sunar.

Çiftlik ziyaretleri tarım ve hayvancılık çiftlikleri kombine edilerek de yapılabilir. Sabah temiz bir havada yer fıstığı tarlası ziyaret edilip, öğle arası balık lokantası, öğleden sonra fıstık işleme tesisleri, yerel fıstık satış yerleri ziyaretleri yapılıp, akşama doğru süt sığırı işletmesi ya da yerel küçük çiftlikler ziyaret edilip, akşam yerel yemeklerle sona erdirilip, açık alanda çadır kamplarda gün bitirilebilir. Ertesi gün, turistik yerler gezilebilir. Ya da kaplıca ziyaretleri sıcak çamur banyoları yapılabilir (1, 2, 3, 4, 7, 8, 10, 11).

Çiftlik turizmine bir örnek olarak Slow Food hareketinin bir faaliyeti verilmektedir. Diğer ülkelerde Slow Food hareketi, nadir ve geleneksel mahsulleri ve gıda işleme yöntemlerini yeniden keşfetmeye adanmış dünya çapında bir organizasyondur. Slow Food üyelerinin yemek pişirme ve tatma etkinlikleri düzenlemeleri ve yerel çiftlikleri gezmeleri için yerel toplantılar düzenlemektedirler. Slow Food grubunun lideri, çiftliği gezmek isteyen ilgilileri davet etmektedir. Onlara çiftliğin yol tarifini verip, onları oraya götürmek için araba bile ayarlamakta ve onlardan çiftliklere gitmek için kişi başı en az 10$ ücret talep etmektedir. Ayvanın nasıl yetiştiğini ve onunla nasıl pişirileceğini öğrenmek isteyen kişiler bu geziye katılmışlardır. Çiftçi, çiftlik turisti çekmek için herhangi bir şey yapmak zorunda kalmamıştır. Çiftlik gezi ve faaliyetleri için nakit ücret almıştır. Ayrıca,  değerli müşteri fikirleri alıp ve o andan itibaren çiftliğin ürünü bu turistler için öne çıktığı bildirilmektedir (11).

Hâlihazırda kurulmuş bir grupla uğraşmak, rastgele bir grupla uğraşmaktan genellikle çok daha kolaydır. Benzer bir öneri, çocukları çiftliğe davet ederken, dinlemeye alıştıkları bir öğretmenle bağ kurduktan sonra öğrencileri çiftliğe davet etmek daha uygundur (1, 2, 3, 4, 5, 11).

Bu örnekler, tarım turizminde diğer ülkelerin görüşlerini ortaya koymaktadır. Dolaysıyla dünyanın değişik yerlerindeki uygulamalar olduğunu bilmiş olduk. Ama uygulamadıkça tarım turizmi hakkında kesinlikle hiçbir şey bilmeyeceğiz. Bir şeyin varlığını bilmekle o şeyi yapmak arasındaki fark olduğunu bilmek gerekir.

Bu yazıda tarım turizmi hakkında genel bir bilgi verilmiş oldu. Tarım turizmine başlangıç ve uygulamalar içi değişik örnekler diğer yazılarda verilecektir.

KAYNAKLAR

1. Agritourism,https://www.crcog.net/vertical/sites/%7B6AD7E2DC-EC4-41CD-B8E1 BAC6A6336348%7D/uploads/Agritourism.pdf, 2022.
2. Agritourism: a successful and growing example of sustainable tourism. https://www.nal.usda.gov/legacy/afsic/agritourism-and-farm-tours, 2022
3. Extension Training for Agritourism Development. https://agritourism.rutgers.edu/training/2022
4. Agritourism. https://www.planning.org/knowledgebase/agritourism/2022
5. Shah S, Moroca A, Bhat JA, Neo-traditional approaches for ensuring food security in Fiji Islands, Environmental Development, 28,83-100,2018.
6. Wratten SD, Gillespie M, Decourtye A, Mader E, Desneux N. Pollinator habitat enhancement: Benefits to other ecosystem services, Agriculture, Ecosystems & Environment,159,112-122,2012.
7. Myers GS. Agritourism. Agritourism | University of Maryland Extension (umd.edu), 2021
8. Agriturismi in Toscana e Case Vacanza in Toscana, Italia. Toscana agriturismo: Vacanze in Agriturismo Toscana, 2022.
9. Top 8 Agritourism Destinations in the World Top 8 Agritourism Destinations in the World (treehugger.com), 2022.
10. Agritourism in Pennsylvania 2019 Update. Agritourism in Pennsylvania 2019 Update (psu.edu),2019.
11. Adams BB. Agritourism: Tips on Getting Started. Acres, 2013.