Resmi Gazete’nin 11 Şubat tarih ve 25370 sayısında yayınlanan 2004 Mali Yılı Tedavi Yardımı Bütçe Uygulama Talimatında dikkatimizi çeken ve sakıncalar yaratacağı endişesini taşıdığımız noktalar şunlar olmuştur:
1. Talimatın 12.1’nci maddesinde ayaktan yapılan tedavilerde EK-2’de ve EK-2/C listesinde yer alan ilaçların sağlık kurulu raporu olmadığı takdirde reçeteye yazılması 4 kalemle sınırlandırılmaktadır. Bu sınırlama bir yönü ile hekimlik işlevinin özgürlüğünü kısıtlama yanında sağlık kurullarının kapasitesini zorlayacak ve yaşlı hastaların sağlık kurulu raporu almak üzere koşuşturmalarına yol açacak, diğer yönü ile de yasalaşma aşamasındaki Malpraktis yasasına aykırı olacaktır. Acaba bu sağlık kurulu mecburiyeti, kısmen veya tam bağımlı veya 75 yaşın üzerindeki ciddi hasta ve özürlülere uygulanmasa daha doğru olmaz mı?
2. Madde 12.4’te EK-2/C’de yazılı ilaçların ayakta tedavide sağlık kurulu raporu ile verilecekleri ancak bu ilaçları kullanma süresinin her hal ve takdirde 2 yılı geçmeyeceği belirtilmektedir. Sayfa 62’de ise kronik hastalıkları kastederek, "Söz konusu hastalıklar için hastalığın devam edip etmediğine dair ilgiliden kurumca iki yılda bir sağlık kurulu raporu istenecektir" denmektedir. Bunun yerine kronik hastalıklar listesi (Örneğin: Ateroskleroz, diabet, hipertansiyon, kalp yetmezliği ve diğer kronik kalp hastalıkları, böbrek yetmezliği, kan hastalıkları, her türlü malign kanserler, bazı endokrin hastalıklar, multiple skleroz, demans, kas hastalıkları, vaskülit ve kollajenozlar, astım, kronik bronşit gibi) hazırlanıp başlangıçta verilecek tek bir sağlık kurulu raporu ile ilaçlara başlansa ve kişinin yaşamı sırasında izleyen doktor gerekli görürse ek bir sağlık kurulu raporu ile artık ilaç kullanmayı gerekli görmeyecekse ilaç verme işlemi durdurulsa gereksiz kırtasiye işlemleri engellenemez mi?
3. EK-2/C listesinde bulunan ve günlük olmak üzere sürekli kullanılması gereken ilaçlar olan 37’nci sırasındaki lipit ve kolesterol düşürücüler aynı zamanda EK-2 listesinin 4.2 ve 4.8 inci gruplarında, EK-2/C listesinin 38, 39, 40 ve 4’nci sıralarındaki demans ilaçları ayrıca EK-2 listesinde hem nörolojik, hem de psikiyatrik hastalıklar grubunda yer almaktadırlar. Görülüyor ki bu ilaçlar EK-2’ye göre 2 yılda bir uzatılacak sağlık kurulu raporu ile alınabilecek iken, EK-2/C’ye göre ise 2 yılı geçemeyeceklerdir. Bu ilaçların kullanım kuralı hangisi olacaktır?
4. Madde 12.7.3’te "Yeni nesil antidepressanlar ve atipik antipsikotikler ile tedaviye mutlaka erişkin veya çocuk psikiyatri uzmanınca başlanacaktır. Ancak bu grup ilaçların psikiyatri uzmanının bulunmadığı hallerde nöroloji uzmanı tarafından da reçete edilmesi mümkündür" denmektedir. Nöroloji uzmanlık eğitimi sırasında 9 ay psikiyatri rotasyonu yapana bu hak tanınmazken, psikiyatri eğitimi sırasında 9 ay nöroloji rotasyonu yapan psikiyatri uzmanına antiepileptikler ile demans ilaçlarını yazma hakkı verilmesi yasal bir eşitsizliktir.
5. Talimatnamenin 12.7.4’ncü madde a) bendindeki botulismus toksini kullanım listesinde "poststrok spastik hemipleji" isminin yer alması gereklidir. ılaç uygulanımı tüm eğitim hastanelerinde memur-BağKur ve SSK’lı hastalara yapılabilmelidir.
6. Talimatnamenin 12.7.12’nci maddesinde interferonların ve kopolimer’in ilk yazılması eğitim hastanelerince verilecek sağlık kurulu raporuna bağlanmaktadır. Eşitlik ilkesi gereği hukuken ve istismarların önlenmesi yönünden aynı kuralın SSK hastanelerinde de uygulanması şarttır.
7. Madde 12.7.13’te kanser ilaçları kullanımı ilkeleri açıklanmış ve "Kanser ilaçları Sağlık Bakanlığı’nın izin verdiği endikasyonlarda kullanılacaktır. Bu kanser ilacının endikasyonu dışında talep edilmesi halinde bu ilaç verilmeyecektir" denmektedir. Kanser ilaçları aynı zamanda "ımmünosupressif ilaçlar – Kemoterapötikler" olarak da tanımlandıklarından bu tanımlamaya da açıklık getirilmelidir. Ayrıca yeni endikasyona ilişkin bilimsel veri varsa ve bu bilimsel yönü bir eğitim hastanesi sağlık kurulunca onaylanırsa geçerli olmalıdır.
8. Madde 12.7.14’te klopidogrel kullanım ilkeleri yer almaktadır. Adı geçen ilaç ADP reseptör antagonisti etkilidir ve aynı etkili Ticlopidin’den daha yeni, nötropeni ve mide yan etkileri çok daha minimum olan bir ilaçtır. Bu nedenle yurt dışında artık Ticlopidin kullanılmamaktadır.
a. ılk ilke olan "Koroner stent uygulanan hastalarda 3 ayı geçmemek üzere" şeklindeki ilke "Anjiyoplasti ve/veya stent uygulanan hastalarda sağlık kurulu raporu ile EK-2 listesindeki bir ilaç olarak" şeklinde değiştirilmelidir.
b. ıkinci ilke bu ilacın MI veya anstabil anjina hastalarında da tedavi süresi sadece 3 ay değil yaşam boyu devam etmesi gereken bir durumdur. Bunun da EK-2 listesindeki bir ilaç olması gerekir.
c. üçüncü ilkede Klopidogrel’in ancak ASA’ya tahammülsüzlüğü olup, bu durumun gastroenteroloji uzmanınca belirlenmesi ve sağlık kurulu raporu verilmesinden sonra kullanılabileceği ilkesini getirmektedir. Ateroskleroz ise 1) Aterogenez ve 2) Aterotromboz olmak üzere iki aşamalı ve tüm yaşam boyu olan bir süreçtir. Dolayısıyla ateroskleroz ile mücadele hem antiaterogenik, hem de antitrombotik girişimleri birlikte ve sadece 3 ay değil tüm yaşam boyu uygulamayı gerektirir.
9. Reçetelerin eczaneler arasında dönüşümlü olarak verilmesi ilkesi, hastaların reçeteleri ile uygun ve sırası gelen bir eczaneyi arama külfetini beraberinde getirme yanında serbest ekonomiye ve özel sektöre baskıcı bir uygulamaya da neden olacaktır.
10. Talimatın EK-2 listesinin 4.2 ve 4.4’ncü maddelerindeki girişimlere Antiaterogenikleri eklemek uygun olacaktır.
11. EK-2’de 10’ncu maddedeki Kronik Nörolojik Hastalıklara "Migren, ve diğer baş ağrıları", "Vertigo" ile "Kombine Lateral Skleroz-Nöroanemik sendrom" şeklinde ayrı bir başlık konmalı ve buna "Triptanlar, Antieplepitikler, Flunarizin, Dihidroergotamin, Non-steroid Antiinflamatuarlar" grubu, "Difenhidramin, Ginkgo Biloba, Piracetam, Betahistin" ile "Antianemikler ve B12 vitamini" gibi ilaçlar eklenmelidir. Aynı maddenin 10.3 ncü kısmında yer alan "Ekstrapiramidal Sistem Hastalıkları" grubuna 10.7 deki Demanslarda olduğu gibi "Anksiyolitikler-Trankilizanlar", "Atipik Antipsikotikler" ve "Yeni Antidepressanlar" eklenmelidir. Ekstrapiramidal Hastalıklar ve Demanslar kısmında da "Antioksidanlar" olmalıdır.
12. Sağlık kurulu raporu ile olmak üzere E+C vitamini kompleksi antioksidan etkileri nedeniyle ve B1+B6 vitamini kompleksi Antepileptiklerle birlikte kullanılma zorunlulukları nedeniyle yazılabilecek esneklikte olmalıdırlar.
13. EK-2’deki Psikiyatrik hastalıklar maddesinin 11.4 kısmına "Trankilizanlar – Anksiyolitikler" eklenmelidir.
14. EK-2/B’nin 6’ncı maddesine t-PA’leri ile GpIIb/IIIa reseptör antagonistleri de eklenmelidir.
15. EK-2/C’nin 24’ncü maddesi "Triptanların her formu" olarak değiştirilmelidir.
16. EK-8’in 2015 sıra nosunda yer alan Miyelografi incelemesi, 8.3 Radiyolojik Görüntüleme ve Tedavi grubunda B. kontrastlı tetkikler arasında yer almalıdır.
17. EK-8’deki G. Renkli Doppler ıncelemelerinin 3666 sıradaki "Transkranial Renkli Doppler-TCD" Ôe "Ön sistem akım hızları, Arka sistem akım hızları, Emboli incelemsi, Ortostatik hipotansiyon araştırması, Reaktivite testleri, Bubbles testi" gibi her bir test ayrı ayrı ücretlendirilmeli, ayrıca ayrı bir sıra numarası halinde "Transkranial Dupplex Doppler-TCDD" eklenmelidir.
18. EK-8’deki 3551 sıra no ile başlayan "Vasküler girişimsel radiyolojik işlemlere "Karotis-vertebrobazilar damarlara anjiyoplasti-stent gibi girişimler" maddesinin eklenmesi gereklidir.
19. Eğitim hastaneleri sağlık kurul raporu ve bilimsel verilerle belgelendirilmek koşulu ile EK-2 listesinde olmayan yeni ve farklı ilaç kullanım endikasyonları işlerlik kazanabilmeli ve bu yönü ile talimatname dinamik bir özellikte olmalıdır.
20. Her yıl yeni talimatnamenin EK-8 listesinde olan hastalık kod numaraları, bir öncekinden farklı ve değişmiş olmaktadır. Bu değişiklik tedavi kurumlarında bilgisayar kayıtlamalarını karıştırmakta ve ilgili birimlerin programlarını yeni hastalık kodlarına adapte etmelerini zorunlu kılmaktadır. Her yeni talimatname mutlaka tıptaki yeni işlemler ilave edilerek hazırlanmaktadır. Ancak yeni ilave edilecek işlemler EK-8’deki uygun olacak başlığın sonuna veya araya eklense (510.011-12-13 gibi) bu kargaşalık olmayacaktır.
21. Vergi usul kanununda faturaların tedavinin bitmesini müteakip 10 gün içerisinde düzenlenerek hastanın kurumuna gönderilmesi istenmektedir. Her yeni hazırlanan talimatname döneminde talimatnamenin yürürlüğe girme tarihi genellikle 1 Ocak olmakta, ancak talimatnamenin yayınlanma tarihi ise Ocak sonu veya bu yıl olduğu gibi Şubat ayı olmaktadır. Bu arada ise Tedavi kurumları Ocak ayında ve yasa gereği 10 gün içinde Faturayı hastanın kurumuna göndermiş olmakta, maliye ise yeni talimatnameye göre ücretlendirme istediğinden faturaları geri göndermekte ve ek işlemlere yol açılmaktadır. Yeni talimatname ya Aralık ayı içinde yayınlanmalı veya geçerliliği eski tarihe yönelik değil de yayınlanma tarihinden itibaren olacak şekilde düzenlenmelidir.