Yakın zamanda gelen bir elektronik postada, bir televizyon kanalı, sabahları yayınlanan çok izleyicili bir programa çıkmak isteyen doktorlara hitaben şunları söylüyordu: “… programının bir bölümünde de doktorlara ve konularında uzman kişilere yer verecek. Konuğumuz, …. ve izleyenlere uzman olduğu konu ile ilgili bilgi verip, tecrübelerini anlatacak ve canlı yayında telefonla gelen izleyici sorularını yanıtlayacaktır. Programa Katılım Ücreti: 2000 YTL dir.”
Sonra da telefonlar veriliyor. Programa çıkma bedelinin ve koşullarının ayrıntılı olarak bildirildiği bu duyurunun benzeri bir başka kanaldan da geldi. Bir diğer TV kanalının bunu ana haber bülteni için yaptığını da duyuyorum.
Oysaki, bu sağlık programlarının para karşılığı yapıldığı –yani reklam olduğu- ekranlarda duyurulmuyor. RTÜK ün bundan haberi var mı bilmiyorum.
Sağlık programlarının sağlıksızlığını hepimiz fark ediyoruz, ancak bir şey yapamıyoruz. Ekrana çıkan meslektaşlarımızın bir kısmının tek amacının reklam yapmak olduğunu fark ediyor ancak bir şey diyemiyoruz. Bu arada garip öneriler, ayağı yere basmayan, bilim dışı uygulamalarla halkımızın kafası dolduruluyor, üstelik bu bilgilerin para karşılığı verildiğinden haberi olmadan. Bazı çok izlenen kanalların akşam haber bültenleri çarpık sağlık önerilerinin yer aldığı sözde haberlerle dolup taşıyor. Selülitinizi nasıl giderirsiniz, hangi ot afrodizyaktır, kansere nasıl çare buldular, kök hücre ile harika tedaviler, masajla iyileştirilen sakatlıklar vb. Gün geçmiyor ki bir meslektaşımız televizyona çıkıp sağlıklı olmak, yeni teknolojileri tanıtmak için açıklamalar yapmasın.
Herkes tıbbi etikten söz ederken yayıncılığın etiğinden söz eden yok. Sağlığın bu denli meta haline getirildiği bir dönem yaşanmadı herhalde. Basının ve televizyonların bu sağlıksız sağlık programlarına ve de reklam için söz konusu ücretleri ödeyerek televizyonlarda, gazete köşelerinde boy gösteren meslektaşlarımıza ne demeli bilemiyorum.
İlk yapılacak şeyin bu programların bir reklam olduğunu ve televizyonlara çıkan kişilerin bu amaçla bir ücret ödediklerinin belirtilmesi gerektiğini düşünüyorum.