Tıpta uygulama hatalarında kusur olur mu?

Öncelikle deprem gibi doğal afetlerimizde ölenlerimize Allahtan rahmet, hastalarımıza acil şifalar, yakınlarımıza geçmiş olsun diliyoruz.

Hizmetin kalite ölçüsünün güvenilir, ulaşılabilir, yeterli, karşılık verebilir, geçerli yöntemlerle verilmesi gerekir. İşlemin yetki yönünden, biçim yönünden (usul, şekil), eksik araştırma, sebep unsuru, amaç ve konusu, uygulama geç, eksik, hatalı şekli incelenir. Bu hatalı durumlar zarar veriyor ise kusurlu fiil içerir.

Kusur tanımı başka türlü davranma olanağı varken fiil sonrası hukuk düzenince cezalandırılan sonuca ulaşan etkinlik olarak yapılabilir. 

Kusurlu fiillerin açıklanması açısından bu yazı hazırlanmıştır.

Hekim sorumluluğu açısından kusurla ilgili gruplama dokuz sınıfta yapılabilir. Bunlar şunlardır: 

1. Öngörülmeyen ve önlem alınamayan durumlar (ani ölümler): Yağ embolisi, derin ven trombozuna bağlı akciğer embolisi örnek hastalıklardandır.

2. Öngörülebilir, önlem alınmaya çalışılan durumlar: Peptik ülser perforasyonunda onarım yapılmasına ve uygun tedaviye rağmen ölmesi örnektir. 

3. Öngörülebilir önlenebilir durumun zarara yol açması: Peptik ülser perforasyonunda salah ile tedavi sonrası taburcu edildikten sonra peritonitten ölmesi yeterli izlem yapılmamış olabilir.

4. Beceri kusuru: Laparoskopi sırasında aort dallarından birinin rüptürü gözlenebilir. 

5. Özensiz davranışın belirgin olduğu durumlar: Yanlış taraf amputasyonu, yanlış göz enükleasyonu, vücutta yabancı cisim unutulması örnek vakalardandır.

6. Tedbirsiz davranma: Zehirlenme durumunda kişinin iyileşmeden taburcu edilmesi özensiz davranış içerebilir. Kanıta Dayalı Tıp verilerine göre etkisiz, kontrendike tedaviler sorunsalı gölenebilir.

Şansıma güveniyorum, bir şey olamayacak, olursa olsun diyerek zorunlu tedavi gereken kanser hastasını tedavi etmeme durumları gözlenebilir. İhmal sureti ile insan öldürme, görevli hekimin garantörlük çerçevesinde görevini yapmaması sorunudur. Yeniden canlandırma gerektiren kişiye müdahale etmeme gözlenebilir.

7. Kayıt tutmamak, dokümante etmemek, farklı kaydetmek zararlı sonucun ağırlığına göre olay delil karartma, sahtekarlık niteliği araştırılabilir. 

8. Tıp standartlarına uymadığından yanlış tanı, tanı gecikmesi, gereken testlerin yapılmaması, testin uygulamasında hata, moniterizasyon ve testlerin değerlendirilmemesi sorunsalı idari açıdan tetkik edilen durumlardandır. Malzemenin, altyapının tanı ve tedaviye uygunluğu kalite göstergelerinden biridir.

9. Tedavi hataları: İlaç uygulanmasında doz, yöntem hatası, tedavi geciktirme, tedavi seçim hatası, uygun olmayan tedavi, aşırı tedavi, proflaksi yapmama, eksik proflaksi, iletişim hatası, ekipman, sistem hatasıdır.

SONUÇ yerinde diyebiliriz ki, her olay kendi iç dinamiğinde öznel değerlendirilir. Mahkeme kararı çerçevesinde sistem geliştirmede de yöntemler geliştirebiliriz. Ne dersiniz?

Saygı ve sevgi ile…