2022 yılı bitmeden ülkemiz tarımında neler hedeflendi neler oldu genel hatlarıyla bir yılsonu değerlendirmesi yapacak olursak eğer,
***Tarım ve Orman Bakanlığı görevini sürdüren Dr. Bekir Pakdemirli görevini 4 Mart 2022 tarihi itibariyle Prof. Dr. Vahit Kirişci’ye teslim etmiştir. Sayın Kirişci görevi devraldığında “Tarım ve gıda herhangi bir sektör değil, stratejik ve vazgeçilmez bir sektördür. Elimizdeki teknolojik aletler bizi doyurmuyor, bizi doyuran şey bizim tarlada, bağda, bahçede, ahırda, kümeste, ağılda ürettiklerimizdir. Son dönemde tarım ürünleri ve gıda konusunda yaşadığımız sıkıntıları en başarılı bir şekilde yöneteceğiz.” ifadelerini kullanmıştır.
***T.C. Tarım ve Orman Bakanlığı’nın 2019-2023 Stratejik Planında yer alan amaç ve hedefler nelerdir belki de söze buradan devam etmek lazım. 2022’yi bitirmeye günler kalmışken acaba bu hedeflerden ne kadarına ulaşılabildi? Özetleyecek olursak;
1. Kırsal alanda refahı yükseltmek, tarımsal üretimde verim ve kaliteyi artırarak istikrarlı gıda arzını sağlamak (Bitkisel ve hayvansal ürünlerde arz güvencesini sağlamak, yeni çeşit, metot ve teknoloji geliştirmek, üreticilere ve tüketicilere yönelik eğitim stratejileri ve danışmanlık sistemi geliştirmek, kırsalda gelir ve istihdam olanaklarını artırmak, kırsal ekonomiyi çeşitlendirmek..)
2. Gıda ve yem güvenilirliğini sağlamak, bitki, hayvan sağlığı ve refahına yönelik gerekli tedbirleri almak (Çevreye duyarlı bitkisel üretim tedbirleri almak, hayvan refahını korumak..)
3. Balıkçılık ve su ürünleri kaynaklarını korumak, sürdürülebilir işletimini sağlamak (Su ürünleri üretimini artırmak..)
4. Toprak ve su kaynaklarının sürdürülebilir yönetimini sağlamak (Toprak ve su kaynaklarının korunmasını ve verimli kullanılmasını sağlamak, taşkın ve kuraklığın olumsuz etkilerini kontrol altına almak, yeraltı ve yerüstü sularının kalite sınıflarını belirlemek ve AB mevzuatı ile uyumlu bütüncül planlamalar yapmak..)
5. İklim değişikliği, çölleşme ve erozyonla etkin mücadele etmek (İklim değişikliğinin tarım üzerine olası etkilerini ölçmek ve tedbir almaya yönelik öneriler geliştirmek..)
6. Biyolojik çeşitliliği korumak ve sürdürülebilir yönetimini sağlamak (Genetik kaynakları korumak, tabiat turizmini geliştirmek, biyolojik çeşitliliğin korunmasını ve devamlılığını sağlamak, bilinçlendirme çalışmaları yapmak, yaban hayatı ve av yönetiminde sürdürülebilirliği sağlamak..)
7. Kurumsal kapasiteyi geliştirmek (Uluslararası alanda daha etkin bir şekilde yer almak, bilgi güvenliğini sağlamak, Ar – Ge kapasitesini geliştirmek ve sonuçlarının uygulamaya aktarılmasını sağlamak..) (1).
***2022 yılında Tarım Kanununda değişiklik yapılması için çalışmalar yürütülmüştür. 5488 sayılı Tarım Kanunu 2006 tarihinde kabul edilmişti. Bu değişikliklerin temel içeriğine bakacak olursak;
*Çiftçiler belirlenen ürün ve ürün gruplarının üretimi için bakanlıktan izin almak zorunda olacaklar (stratejik planın 2. maddesine yönelik bir düzenleme gibi görünmekte, Kanunun ise 7. maddesini ilgilendiren bir adım).
*Belirlenen ürünlerin sözleşmeli olarak üretilmesi zorunlu hale gelecek (Kanununun 13. maddesini ilgilendiren bir adım)
*Desteklemeler Çiftçi Kayıt Sistemi (ÇKS) yerine Bakanlıkça belirlenen kayıt sistemlerine göre verilecek (Tarım Kanununun 2. maddesini ilgilendiren bir adım)
*Lif, tohum ve sap üretimi ile tıbbi amaçlı kenevir yetiştiriciliği, bakanlığın izin verdiği şekilde olacak (Ülkemizde 2313 sayılı Uyuşturucu Maddelerin Murakabesi Hakkında Kanunun 23. maddesini ve dünyada yaşanan ilaç ve gıda takviyesi ile diğer endüstriyel alanlarda kenevir üretiminin ve ürün çeşitliliğinin artırılması gelişmelerine dayanılarak kanun değişikliğine ihtiyaç duyulduğu ifade edilmektedir)
*Üst üste iki (2) yıl ekilmeyen tarım arazileri bakanlıkça kiraya verilerek üretim yapılması sağlanacak (5403 Sayılı Toprak Koruma ve Arazi Kullanım Kanununda yapılacak değişikliği kapsamaktadır)
***Bakanlık GDO’lu 5 adet Enzim, 4 adet Mısır ve 3 adet Soyayı 2022’de onaylamıştır. Bu onaylarla birlikte ilki 2011 yılında olmakla beraber toplam 45 adet genetik yapısı değiştirilmiş ürün ithal edilmiştir. 10 yılı aşkın bir süredir ithal edilen bu ürünlere alternatif üretimler en azından bundan sonra milli kaynaklarla sağlanmalıdır. Bu konuda yetişmiş insan kaynakları ve gücüne ülkemiz sahiptir.
***Dünyada iklim değişikliğinden en çok etkilenmesi beklenen bölgelerden Akdeniz Havzası’nda yer alan Türkiye’de kuraklığın geniş bölgelerde hissedileceği ve aşırı sıcak günlerin sayısının artacağı öngörülmektedir. Bu nedenle bu sorunun ulusal anlamda ciddiyetle ele alınması gerekmektedir. Sanayi Devrimi’nden günümüze kadar dünyanın ortalama sıcaklığının 1.1 0C arttığı ve son 10 yılın tüm zamanların en sıcak dönemi olduğu raporlanmıştır. Rapor aynı zamanda toprak ve tarımsal verimliliğimizin azalmakta olduğuna su kaynaklarımızın ve biyoçeşitliliğimizin de bu durumdan olumsuz etkilendiğine vurgu yapmaktadır (2).
***Birleşmiş Milletler 2022 yılını “Uluslararası Geleneksel Balıkçılık ve Su Ürünleri Yetiştiriciliği Yılı” ilan etmiştir.
***Artvin’den ihraç edilen 64 ton taze biberde ‘Tomato brown rugose fruit virüs (ToBRFV) etmeni ile bulaşıklık tespit edilmesi üzerine Azerbaycan’ın, biber, patlıcan, domates ithalatını durdurduğu bildirilmiştir. Bunu takiben Bornova Zirai Mücadele Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü tarafından 8 Haziran 2022 tarihinde Domates kahverengi buruşukluk meyve virüsü-Tomato Brown rugose fruit virus’’ (ToBRFV) Çevrimiçi Çalıştayı gerçekleştirilmiştir ve sonuç bildirgesinde bununla ilgili önerilerde bulunulmuştur (3,4).
***Temel gıda ürünlerinde KDV %8’den 1’e indirilmiştir.
***Trakya’ bölgesinde ayçiçeği tarlalarında çayır tırtılı önemli zararlar meydana getirmiştir. Bu ve buna benzer zararların önüne geçmek için daha kalıcı önlemler alınmalıdır. Tarım ve Orman Bakanlığı Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü (TAGEM) Bitki Sağlığı Araştırmaları Daire Başkanlığınca Trakya Bölgesi’nde, özellikle ayçiçeği ekili alanlarda görülen çayır tırtılı ile mücadele amacıyla “Ayçiçeğinde Çayır Tırtılı Zirai Mücadele Teknik Talimatı” hazırlanmıştır.
Ceviz, şekerpancarı ve diğer ürünlerde ve diğer konularda durum nedir, belki onları da 2023’de konuşuruz…
Şimdiden herkese sağlıklı mutlu ve huzurlu bir 2023 yılı diliyorum.
Kaynaklar
- https://www.tarimorman.gov.tr/SGB/Belgeler/stratejikplan.pdf
- https://www.tarimorman.gov.tr/TRGM/Belgeler/IKLIM%20DEGISIKLIGI%20VE%20TARIM%20DEGERLENDIRME%20RAPORU.pdf
- https://www.gidahatti.com/haber/11558634/azerbaycan-zararli-bulasikligi-tespit-etti-3-urunun-ithalatini-durdurdu
- https://arastirma.tarimorman.gov.tr/bzmai/Haber/254/Domates-Kahverengi-Burusukluk-Meyve-Virusu-Tomato-Brown-Rugose-Fruit-Virus-Calistayi-Gerceklestirildi