Günümüzde hızla değişen sağlık hizmeti sunumu gözönüne alındığında, tıp eğitiminin hastalık tanı ve tedavi yöntemleri ile sağlık hizmeti sunumunda yetkinliği olan bir kurum haline gelmesi gerekliliği kabul edilen bir gerçektir. Buna göre tıp eğitimi veren her kurumun amaç ve hedeflerini tanımlaması ve güncelleştirmesi söz konusudur. Bu amaç ve hedefler için ölçülebilir çıktılar ortaya koymak hedeflere ulaşmada değerlendirmeler yapmakla mümkün olabilir.
Tıp fakültelerinin mezuniyet öncesi eğitim programına ilişkin amaç ve hedeflerinin, tüm tıp eğitimi süreci yanı sıra mezunlarının toplumsal rol ve sorumluluklarında yüklenecekleri yetkinlikleri de kapsayacak şekilde olması gerekir.
Bunun için bir standardizasyonlar dizisi belirlenmelidir. Akreditasyon bir kalite güvencesi, kalite geliştirme yöntemidir. Yapılan eğitimin çıktılarının belirlenen amaç ve hedeflere uyumlu olup olmamasının değerlendirildiği bir ölçme-değerlendirme sürecidir.
Kalite yaklaşımında sıra dışılık, mükemmelliğe ulaşma çabası ve tutarlılık, amaca uygunluk ve mali verimlilik esastır. Bu durumda program değerlendirme yaklaşımlarının öğrenci yönelimli olup olmadığı, eğitim programını ve kurumu amaçladığı hedefe ulaştırma beklentisi ile paydaşların memnuniyetinin değerlendirilmesi gerekir. Yani akreditasyon karmaşık ve zor bir süreçtir.
Üstelik akreditasyonun metotları da zordur. İç ve dış değerlendirme komponentleri vardır. Öz değerlendirme süreci sancılı, kurum ziyareti süreci ise son derece yorucudur.
Tıp Sağlık Bilimleri Eğitim Konseyi 13 Aralık 2002 tarihinde tıp fakültelerinin kontenjanlarının azaltılması ve akreditasyon komitesi kurma kararı almış, 24 Ekim 2003 tarihinde Ulusal Tıp Eğitimi Akreditasyon İlkeleri Dizini kabul edilmiş ve Tıp Sağlık Akreditasyon Komitesi kurulması kararı alınmıştır. 25 Mart 2005 tarihinde Kocaeli’nde toplanan Sağlık Eğitim Konseyi, Akreditasyon Yürütücü Kurulunu oluşturmuş, 16 Kasım 2005 tarihinde Ulusal Tıp Eğitimi Akreditasyon Kurulu (UTEAK) yönetmeliği kabul edilmiştir. 2006 Temmuz’unda Yüksek Öğretim Kurulu bu kurulu onaylamış ve sürecin uluslararası iş birliği ile geliştirilmesini tavsiye etmiştir. 2006 Aralık ayında tıp dekanları biraraya gelerek yürütme kurulu oluşturmuş, 2007 Haziran ayında UTEAK alt komisyon üyeleri belirlenmiş ve nihayet Mart 2008 tarihinde İzmir’de UTEAK ilk toplantısını yapmıştır. UTEAK tümüyle yönetim dışı öğretim üyelerinden teşkil edilmiş, standartları belirleme ve geliştirme, öndeğerlendirme-danışmanlık ve eğitim, izleme ve ziyaret gibi alt kurulları içermesine özen gösterilmiştir.
Sayın Şahin Aksoy’un 16 Şubat 2009 tarihinde yazdığı “Tıp Dekanlarına Açık Mektup” başlıklı yazının yukarıda sözü edilen tarihçeye bakıldığında bile “emeğe saygı” ve “bilgiye değer” anlamında ne kadar talihsiz bir yazı olduğu açıktır.
UTEAK’ın temel bir tek amacı vardır: Ülkemizde tıp fakültelerinde verilen tıp eğitim ve öğretiminin geliştirilmesi ve iyileştirilmesidir. Yapılmak istenen, kurumlara yol göstermek, kurumun gelişimini desteklemektir.