Acil servisler, sağlık hizmetinin vitrinine benzetilir. Vitrine baktığınızda içeride ne ile karşılaşacağınız hakkında fikir sahibi olursunuz. Aslında vitrine konulanlar, içeridekilerin de en albenisi olanlarıdır.
Sağlık sisteminin vitrini de acil servis olduğuna göre, sağlık hizmetlerimizin ne durumda olduğunu anlamak için acil servislere bakmak yeterli. Bir gün, bir gece, bir hafta sonu, bir bayram tatili gününde acil servislere gelin ki ne görünüyor, bir de bu cepheden bakın.
Ülkemizde sağlık hizmetlerinin sunumunda yıllardır yapılan değişikliklere rağmen ciddi bir reforma ihtiyaç olduğunu hemen anlayacaksınız.
Bu reformu sadece bakılan hasta ve doktor sayısına, yani sadece rakamlara indirgediğimiz zaman nitelik ile ilgili tartışmaya sıra gelmiyor.
Sağlık reformuna toplumun sağlık eğitiminden başlamak gerekli. Halkımızın televizyonda izlediği sağlık programlarının, acil durumlar ve acil servis kullanımı ile ilgili olarak toplum eğitimine katkıları tartışılır.
Tüm bireylerin herhangi sağlık problemi ile karşılaştığında sorunu tanıması, nasıl davranması gerektiğini bilmesi, ne zaman ve hangi sağlık kurumuna başvuracağına karar verebilmesi, ne zaman ambulans çağırması veya acil servise gitmesi gerektiği konusunda bilgi sahibi olacak şekilde eğitimi gereklidir.
Ne yazık ki günümüzde bazı hastalarımız hangi polikliniğe gideceğini bilememektedir. Ancak, bunu aile hekimi yerine acil servise gelip sormak isteyen kişi sayısı da azımsanmayacak kadar çoktur.
Halkımız artık her türlü yakınmasının acil olduğunu düşünüp, gece, gündüz veya hafta sonu demeden acil servisleri kullanır hâle gelmiştir.
Hastalar, acil servisleri tam teşekküllü hastane zannedip, her türlü uygulamanın ve tetkikin orada yapılıp bitirilmesini beklemektedir. Polikliniklerde ileri tetkik yapılması gerektiği ve kesin tedavilerinin planlanacağı söylenince, acil serviste bakılmadığını ve hatta kovulduğunu ifade eden bir hasta grubuna da hizmet vermeye çalışmaktayız.
Dünya cep telefonu aplikasyonları ve otomatik eksternal defibrilatörlerin halk tarafından kullanılması ile ani kardiyak ölümlerde hayatta kalmayı artırmaya çalışırken, biz henüz toplum eğitimine başlayamadık.
Reformun diğer ucu ise sağlık hizmetleri sunumunun ve sağlık hizmetlerine ulaşımın kökten revizyonu. Hekime ulaşmış olmanın tüm sağlık sorunlarını çözmediği bir gerçek. Etkin sağlık hizmeti sunumu için planlamaların bir an önce yapılması gerekli. Her hekimin bireysel performansını da sorgulamadan, hizmet içi eğitimlerle eksikliklerini gidermeden sonuca varmak zor. Hekimlerin hizmet verdikleri alanların eksikliklerini gidermek ise işin diğer en önemli uç noktası.
Reform yapmanın sancılarından kaçınıp sistemin böyle gitmesine göz yumdukça, hem hastaların hem de sağlık çalışanlarının sağlığını kaybetmeye devam edeceğiz; kaybedilen gayri safi milli hâsıla ise cabası.