Ani gelişen bir hastalık veya yaralanma ile karşılaştığınızda, size nasıl bir acil sağlık hizmetinin sunulmasını beklersiniz?
Hızla yanıt veren 112 çağrı merkezi. Kısa süre içinde ulaşan ambulans. Deneyimli ve eğitimli ambulans personeli. Uygun bir acil servise nakil. Acil serviste doğru triyaj ve hızlı bir şekilde değerlendirilme. Uygun tetkik istemleri, tetkiklerin kabul edilebilir süre içinde sonuçlanması. Doğru tanı. Uygun ve eksiksiz tedavinin zamanında başlanması. Gerekli ise konsültasyonların hızla ve zamanında tamamlanması. Bakımın sonlandırılması; yatış gerekiyorsa uygun özellikteki yatağın ayarlanması, ameliyat gerekiyorsa en uygun zamanda ameliyathaneye nakil.
Sürecin içinde detaylandırılabilecek çok sayıda basamak daha mevcuttur. Bunlar çoğunlukla biz acil sağlık çalışanlarının yüz yüze kaldığı, ancak hasta ve yakınlarının hiç farkında olmadığı, nasıl işleyip işlemediğini merak dahi etmedikleri durumlardır. Çünkü onların penceresinden bakıldığında, yukarıdaki süreç içinde veya dışında kalan, ancak bizler için var olan birçok durum onların sorunu olmamaktadır.
Şu basit örnekte olduğu gibi, nasıl ki bir restorana gidip sadece menüye bakarak yemek siparişi veriyorsak ve sonuç olarak, nezaket içinde davranılıp, zamanında ve lezzetli bir yemek yemeyi arzu ediyorsak, hasta ve yakını açısından da acil sağlık hizmetinden beklenti hizmetin kendi pencerelerinden görünen kısmından ibarettir. Mutfakta neler yaşandığı, yeterli sayı ve çeşitlilikteki ürünün nasıl alındığı ve saklandığı, çalışan sayısının eksik olup olmadığı, çalışanların sorunları gibi pek çok detay yemek yemeye giden bizi ilgilendirmemektedir. Tüm bu detaylar işletmecinin ve çalışanın sorunudur.
Acil sağlık hizmetlerinde de çok sayıda sorun yaşayan bizlerin, bu sorunları hizmet bekleyen kişiye yansıtmaksızın çözmesi gerekir. Ancak, acil sağlık hizmetleri öyle bir süreçtir ki, birçok dalın aksine bu süreç, tüm basamakları ilgilendiren branşların sürekli bir ahenk içinde çalışması ile yürütülür. Acil sağlık hizmetlerindeki bütün sorunlar, sürecin tüm paydaşlarının ortak bir güç tarafından idaresi ile aşılabilir.
Acil tıp uzmanları olarak bizler, sürecin içindeki aksaklıkları rahat bir şekilde görebilmekteyiz. Ancak bu aksaklıklar tek başına acil servis içinde çözülemeyecektir. İlgili tüm kişilerin daha etkin ve kaliteli bir acil sağlık hizmeti sunumunun sağlanması amacı ile birlikte yürüteceği bir sistem oluşturulmalıdır. Bu noktada ise etkili ve güçlü sağlık yöneticilerinin acil sağlık hizmetlerine destek vermesi şarttır. Tıbbın her alanı için yönetici desteği ne kadar önemli ise acil sağlık hizmeti için bu destek daha fazla önem taşımaktadır, çünkü bazı anlarda saniyelerin değeri hiçbir şey ile ölçülemez. O durumlarda da bahane yaratmanın hiçbir etik ve vicdani yanı kalmaz. Kendi başımıza geldiği zaman nasıl ki bize bir bahane uydurulmasını kabul edemiyorsak, acil sağlık hizmetlerini de herkes için en ideal düzeye getirmemiz gerekir.
Sağlık yöneticileri, acil sağlık hizmetinde çalışan herkesin destekçisi ve sistemdeki sorunların çözümü için birer lider olmalıdırlar. Bu destek ve liderlik, ancak acil sağlık hizmetleri sürecini tüm detayları ile bilerek ve sistemin nasıl işlediğinden haberdar olarak başarılabilir. Nasıl ki bir restoran işletmecisi müşteriye yansıması gerekmeyen aşamaları ve sorunları çözmek zorunda ise sağlık yöneticileri de işletme sorunlarını hasta ve hasta yakınlarına aksettirmemek için çaba harcamalıdır. Daha sorunsuz bir acil sağlık hizmeti için sağlık kurumlarının yönetiminde acil sağlık çalışanlarına da mutlaka söz ve yer verilmesi önemlidir.